De Steendert
Tot honderd jaar geleden was De Steendert deels een bosgebied met oude beuken en essen. Het gebied was toen in het bezit van baron Mackay van Ophemert en Zennewijnen (de baron is eigenaar van kasteel Ophemert, woont in Engeland en heeft een beheerder aangesteld voor het kasteel). Inmiddels is De Steendert een natuurgebied van Staatsbosbeheer. Het is een laag gelegen gebied van oude komkleigronden van zo’n 90 hectare.
In de loop van de jaren is het gebied geleidelijk ontbost en agrarisch of productiebos geworden. Vijftig jaar geleden zijn de laatste beuken en essen gekapt. Slechts een klein deel van het productiebos is er nog in de vorm van een aantal rijen populieren. De Steendert was van oorsprong een nat gebied met hoofdzakelijk graslanden. Toen de wetering kwam, werd het water beter afgevoerd.
Het was een gebied met een grote diversiteit aan planten en grote aantallen vlinders. Rondom de ruilverkaveling in 1998 ontstaan de plannen om er een natuurgebied van te maken: water met weilanden waar vooral ganzen zich thuis zouden voelen (om zo de nogal belaste weideboeren van de ganzen te verlossen). Dit is totaal mislukt: het aantal ganzen in het gebied is bijzonder laag.
Eigen watervoorziening
Het huidige natuurgebied De Steendert is omzoomd door watergangen van Waterschap Rivierenland. De oevers rondom – zo’n 3,5 kilometer – zijn omgevormd tot natuurvriendelijke oevers. Een groot deel van de steile oevers is afgegraven. De flauwe taluds bieden kansen voor veel verschillende bloemen en dieren. Daarnaast kunnen de watergangen met verbrede natuurvriendelijke oevers veel regenwater opvangen. Zo wordt op een natuurlijke manier voorkomen dat het waterpeil in de watergangen te hoog wordt en met technische ingrepen in bedwang moet worden gehouden.
Verder zijn er twee plassen uitgegraven. Het kalkrijke kwelwater in de kwelplas (4 hectare) wordt naar de voorraadplas (3 hectare) gepompt voor de eigen watervoorziening in De Steendert. De poldermolen zorgt voor deze bemaling. Overigens is de molen, een zogenaamde grondzeiler, in 1888 gebouwd aan de Lingedijk in Wadenoijen en vanwege de Betuwelijn in 2009-2010 naar dit natuurgebied verplaatst. Naast de molen is een zogenaamde blaffer gebouwd, een spuisluisje waardoor het water bij hoog water vanzelf naar het natuurgebied stroomt.
Planten
Staatsbosbeheer is bezig om de grond verder te verschralen om zo te komen tot een zogenaamd kruiden- en faunarijk grasland. Het duurt 30 jaar, voordat op de voorheen bemeste klei weer vele plantensoorten kunnen groeien. De graslanden zijn aan lokale boeren verpacht onder beperkende maatregelen. Ze moeten twee keer per jaar maaien en het maaisel afvoeren. Ze mogen niet bemesten of spuiten. Pompoengroothandel De Terp huurt de pompoenakkers en het gewas wordt onder SKAL-normen verbouwd.
Ook nu al kun je in De Steendert uiteenlopende bomen en planten aantreffen, zoals de linde, els, populier en katwilg, valeriaan, egelskop, gele lis en waterkers, zwanenbloem, heggendoornzaad, veldlathyrus, rolklaver, koekoeksbloem en diverse grassoorten.
Heggendoornzaad. Marja ten Voorde
Vogels
Door zowel het water als de bossages en weilanden zijn er diverse vogelsoorten in De Steendert te vinden. Van koekoek tot torenvalk, van groene specht tot visdiefje en zwarte stern, en van rietgors, kleine karekiet en gele kwikstaart tot zwartkop en blauwborst.
Foto:
Rietgors. Marja ten Voorde
Gele kwikstaart. Els Bary-Peters
Meer flora en fauna in de Steendert
Tip
“De Steendert is een fijn, stil wandelgebied met mooie vergezichten. Bij de poldermolen kun je op een bankje lekker aan één van de twee plassen zitten.”
Ria van Zanten, natuurgids bij IVN West-Betuwe
Praktische informatie
- Natuurgebied De Steendert ligt tussen Est en Ophemert.
- Parkeren: er is een kleine parkeerplaats bij de kruising Bulkheuvelseweg/Uilenburgsestraat. Parkeren kan uitsluitend aan de kant van het water.
- Honden zijn aan de lijn toegestaan.
- Er loopt ook een fietspad van de gemeente West Betuwe door De Steendert.
- Excursies: IVN West-Betuwe organiseert wel eens een excursie door De Steendert. Houd daarvoor onze activiteitenagenda in de gaten.
Staatsbosbeheer heeft ingrijpende plannen met natuurgebied De Steendert
Een notitie van betrokken inwoners over de ontwikkelingen in natuurgebied De Steendert
Foto: De Steendert. Betty Koster
