Pastinaak

Het is een prachtige herfstdag en dus genieten buiten. In de uiterwaarden wordt het luchtruim bevolkt door vlinders – veel dagpauwogen – , libellen, zwevende buizerds en meeuwen. De meidoorns kleuren rood van de bessen. Een cetti’s zanger laat zich goed horen, maar niet zien. Op de grond zijn nog enkele planten te bewonderen. Naast boterbloemen en klavers ook teunisbloemen, balsemien, een enkele bereklauw en pastinaak.

In de zomer kunnen uiterwaarden vol staan met pastinaak (Pastinaca sativa). De plant behoort tot de familie van de schermbloemigen en komt van oudsher voor in Nederland. Pastinaak houdt van zonnige, open plaatsen, liefst vochthoudend. Je komt hem dan ook tegen in bermen, op dijkhellingen en in uiterwaarden. Let wel op als je de plant aanraakt: het sap van bladeren en stengel bevat net als  bereklauw furocumarinen. Deze chemische verbindingen beschermen de plant tegen insectenvraat, maar veroorzaken blaren bij blootstelling aan de zon.

Een andere naam van de plant is witte wortel, verwijzend naar de lichtgekleurde, eetbare wortel. Vroeger, voor de introductie van de aardappelen in Nederland, werden de wortels gewaardeerd om hun zoetige, wat anijsachtige smaak. Tegenwoordig zie je hem weer steeds vaker in de winkel liggen, om bijvoorbeeld te gebruiken in stamppotten. Het seizoen daarvoor start met de herdenking van Leids Ontzet op 3 oktober. Voor wie het nog niet wist: de hutspot die nog altijd gegeten wordt op die dag, bevatte oorspronkelijk geen aardappels maar pastinaak. Misschien eens uitproberen deze winter.

Foto: Bloeiende pastinaak. Netty Bonouvrie