Langsdammen in de Waal

André Zwartbol, journalist van Het Nederlands Dagblad, ging naar Ophemert om de langsdam te zien. Helaas stond de langsdam toen, 6 januari, helemaal onder water. Hij werkt aan een groot artikel over de langsdammen in de Waal en was nieuwsgierig hoe wij als IVN-ers naar deze ontwikkelingen kijken.

Welke invloed heeft een langsdam op de stromingen in de rivier, de oevers, het waterleven en de waterhuishouding op het land? Deze vragen heeft hij ook aan Rob Leuven van de Radboud Universiteit voorgelegd. Hij coördineert het Project RiverCare en brengt daarvoor de invloed van de nieuwe langsdammen op de ecologie, morfologie, hydrologie en economische functies van het gebied in kaart.

Bezoek aan de langsdam in de Stiftsche uiterwaard
IVN-ers Piet Huitema en Anton van der Velde lopen met André Zwartbol vanaf het Dijkhuis  in Ophemert de Stiftsche uiterwaard in. Het is een stuk lopen, voordat je aan de oever van de Waal staat. De langsdam is door het hoge water onzichtbaar. De gevolgen van de dam zijn wel in de stromingen van de rivier waar te nemen.

In de oevergeul is het water rustiger dan in de vaargeul. De golfslag van de schepen wordt door de langsdam duidelijk afgeremd. In de hoofdgeul is de stroming ook zichtbaar sneller. Dat is goed te zien aan het eind van de geul, waar de stroming van de hoofdgeul en de oevergeul weer samen komen. Het is goed voor te stellen dat de hoofdgeul, ook bij laag water, meer water krijgt, sneller stroomt en daardoor minder sediment achterlaat. Dat is weer gunstig, bij laag water, voor de scheepvaart. De oevergeul is rustiger en is daarom een betere plek voor vissen, microfauna en waterplanten geworden. Onderzoek heeft aangetoond dat achter de langsdam minder geluid van  scheepsmotoren en schroeven te horen is. Ook dat is gunstig voor de vissen. De pleziervaart mag van bepaalde delen van de oevergeul gebruik maken. Andere delen zijn nog voor onderzoek afgezet.

De invloed van de langsdam op de oevers van de Waal is volgens Piet en Anton niet zo schokkend. Of het moet het verschil in afzettingen zijn, als je dat vergelijkt met de afzetting van klei, zand, grind en schelpen op de strandjes tussen de kribben. Achter elke krib krijg je immers weer een draaiing van de stroom en daardoor verschil in sedimentatie.

Hoofdgeul en oevergeul komen samen. Anton van der Velde

In het kader van het project Ruimte voor de Rivier zijn de kribben in de Waal verlaagd. Op enkele plaatsen zijn als experiment langdammen aangelegd. Nu worden de effecten daarvan onderzocht. Bij gunstige ervaringen kan het zo maar zijn, dat er meer langsdammen in de Waal verschijnen. Zo blijft men altijd werken aan de waterveiligheid van Nederland.
Anton van der Velde

Foto: Langsdam in de Waal. Anton van der Velde