‘De natuur is gevaarlijk en overal zijn teken’
Op ontdekkingstocht met de natuurclub
Irmgard Gouda (35) neemt Utrechtse kinderen van verschillende clubs mee naar buiten. Veel van deze kinderen zijn niet gewend om in de natuur te spelen. Bij de clubs leren ze over planten en dieren, beleven ze avonturen en leren ze samen creatieve oplossingen bedenken. ‘Ik zie kinderen vol zelfvertrouwen naar huis gaan, dat is zo mooi om te zien.’
‘Ik begeleid drie clubs. Twee avonturenclubs voor kinderen van de midden- en bovenbouw van een school, waarmee ik 6 weken lang na schooltijd de natuur in ga. En de Avonturenclub XL. Met deze groep kinderen van verschillende scholen en leeftijden, ga ik samen met een vrijwilliger een jaar lang wekelijks op pad.
Werken met interesses van kinderen
De eerste twee lessen gaan over kennismaken, aftasten en elkaar leren kennen. We werken met verschillende elementen, zoals klimmen, vuur maken of omgaan met een mes. Maar ik draai geen programma met activiteiten af. Het is maar net waar de kinderen mee komen. Een van de kinderen is bijvoorbeeld altijd in de weer met schepnetjes op zoek naar beestjes. Anderen willen liever een katapult maken, met bessen verf maken of van grofvuil iets bouwen. Dat maakt de clubs zo leuk, elke week komen kinderen met nieuwe ideeën.
Leren omgaan met teleurstellingen
We beginnen bij Gagelstede, want daar liggen onze spullen. Op deze plek spelen ook andere kinderen uit de wijk, die vaak mee willen doen. Dat is wel eens lastig, want dan kan de sfeer omslaan en moeten we op zoek naar een andere plek. Dat is niet altijd even leuk, maar op dat moment wel beter zodat de kinderen een leuke tijd kunnen hebben. Soms komen we terug bij een plek waar de kinderen de vorige keer iets moois hebben gebouwd en dan is het kapot gemaakt. Ook erg jammer natuurlijk. Maar kinderen leren hierdoor wel omgaan met teleurstellingen.
Hoe maak ik vuur?
Vuur maken is altijd spannend. Het is goed om kinderen daar op een educatieve manier mee kennis te laten maken. De kinderen leren eerst over vuur en hoe ze met een mes moeten omgaan om kleinere houtjes te maken. Daarna gaan ze in tweetallen oefenen en samenwerken om houtjes klein te maken. Met watjes, kleine stokjes en een vuursteentje maken ze vervolgens zelf vuur. Ze zijn heel trots als het is gelukt. Ook leren ze het vuur weer goed uit te maken.
Dieren zoeken in de natuur
Bij een van de vorige clubs had een van de kinderen een salamander gevonden. Wij waren vol lof, want dat is natuurlijk best bijzonder! Het was mooi om zijn fascinatie te zien. Hij wilde het beestje houden, maar wij zorgden ervoor dat hij het vrijliet. Maar de week erna vertelde hij dat hij hem toch weer had gezocht en mee naar huis had genomen, wat natuurlijk niet de bedoeling was.
Leermoment voor mezelf
Zoiets gaat me echt aan het hart en ergens ben je dan een beetje boos maar vooral teleurgesteld dat de boodschap niet is overgekomen. We realiseerden ons echter ook dat hij nog veel moet leren. Mijn ouders hebben mij ook alles moeten leren. Het laat zien hoe belangrijk het is dat kinderen leren over de natuur en dit was ook een leermoment voor onszelf.
De natuur in met je ouders
De clubs zijn voornamelijk in Overvecht. Een wijk met grote blokkendozen, maar wel opgezet met groenstroken, water en het Gagelbos vlakbij. Maar de vraag is: nemen ouders hun kinderen mee de natuur in? Dat zien we bijna niet. Zij kiezen toch eerder voor een standaard stenen speeltuin met glijbaan en wipkip. Dat is natuurlijk hartstikke jammer.
Buiten spelen in je mooiste kleren
Je ziet ook dat de kinderen onvoorbereid naar de club komen. Ze dragen hun mooiste kleren die niet vies mogen worden. Dan stimuleren we ouders om hun kinderen oude kleren aan te doen. Want we lopen door de modder. En met oude kleren aan durven kinderen veel meer uit te proberen, waar ze ook van leren.
Werken met dat wat er is
Werken met kinderen en ze avontuurlijk laten spelen en leren is het leukste dat er is. Je hebt te maken met de elementen, en het is elke keer anders omdat de natuur en het weer telkens verandert. Het is soms ook spannend voor de kinderen. Zo vonden we een keer tasjes in de bosjes. Zouden die gestolen zijn?
De natuur is ‘gevaarlijk’
In Utrecht zouden we wat meer terreinen moeten hebben waar kinderen buiten kunnen spelen. Het is jammer dat kinderen verbazingwekkend weinig kennis hebben van de omgeving waarin ze opgroeien. Alles lijkt heel spannend: klimmen, beestjes vasthouden, vies worden. De natuur is gevaarlijk, er zijn overal teken. Maar dat komt ook omdat ze weinig gewend zijn. Ik hoop dat natuurlessen dan ook meer in het dagelijkse schoolprogramma worden ingebouwd.
Blij naar huis
We hebben niet een strikt programma, ik laat het gebeuren. Het is eigenlijk niet mijn club; zij creëren en wij bieden van alles aan en helpen ze hiermee. Kinderen worden zo creatiever en leren oplossingen bedenken. Ze krijgen autonomie en zelfvertrouwen als ze iets doen wat ze eerst niet durfden. De fantasie krijgt de vrije loop en ze gaan helemaal op in het spel. Je ziet ze blij en trots naar huis gaan. Wij zijn daar getuige van en dat is waanzinnig leuk. Dit werk is heel tof om te doen!’
