Koempels, pastoors en andere Parkstedelingen

Als het om de bescherming van de natuur ging, trok hij alle registers open. Hij was de schrik van menige autoriteit, aan beide zijden van de grens.

Door Martin van der Weerden

Jo Beisman (1927–2004) was zijn hele leven verbonden met Rimburg. Het eeuwenoude dorp, verscholen in het prachtige Wormdal met zijn hellingen en bossen, was zijn grote liefde. Naast zijn vrouw Hilde (1932–2015) uiteraard.

Jo was bankwerker bij de steenkolenmijn Julia in Eygelshoven. Hij werd ingedeeld bij de ploeg die ingezet werd bij problemen en ongelukken. Met zijn daadkracht en zijn gevleugelde ‘geet nit, besteet nit’ (gaat niet, bestaat niet) wist hij anderen op sleeptouw te nemen. Jo oogstte respect, maar was ook ‘een lastige’ voor zijn leidinggevenden. Hij was aangesloten bij de Algemene Mijnwerkersbond, nam niet alles voor zoete koek aan en liet zich graag horen. Hij had daarbij weinig op met diplomatiek taalgebruik.

IVN

Na de mijnsluitingen nam Jo zijn koempelmentaliteit en de daarbij behorende directheid mee naar zijn nieuwe werkgebied: de natuurbescherming vanuit het Instituut Voor Natuurbescherming (IVN). Hij was ook op provinciaal en zelfs nationaal niveau actief onder andere bij de kadervorming en de Nationale Commissie Boomfeestdag. In gesprek met zijn voormalige medebestuurders John van den Berg en Jan Spierts blijkt de bewondering voor Jo nog springlevend.

Relatie met de gemeente

Gemeente en natuurbeschermers hebben elkaar nodig, maar dat besef drong maar langzaam door bij beleidsmakers. Dit kon als een rode lap op de stier werken bij Jo. Zonder afspraak snelde hij dan naar het gemeentehuis, waar paniek ontstond: Beisman komt! In het gesprek dat dan volgde vielen harde woorden, maar uiteindelijk werden wel knopen doorgehakt.

De weinig charmante toonzetting van Jo pakte ook wel eens negatief uit. Bij een boomplantdag hadden schoolkinderen zich ingespannen om kleine boompjes te planten; nogal schots en scheef. Toen Jo dat zag rukte hij de boompjes er gewoon weer uit, zonder rekening te houden met de tere kinderzieltjes. De kritiek hierop wuifde hij weg, maar op termijn leerde hij hier wel van, bijvoorbeeld bij de organisatie van de vele jeugdkampen, die hij samen met zijn Hilde organiseerde.

Dam in het Wormdal

Al in de jaren 90 wilde de Worm wel eens bij hoogwater problemen opleveren. Het Duitse Wasserverband Eiffel-Ruhr zag de oplossing in een stuwdam in het Wormdal bij Rimburg. Ook Nederlandse overheden leken overtuigd van de noodzaak. Maar men had niet gerekend met Jo Beisman. Hij was er van overtuigd dat de overstromingen het gevolg waren van menselijk handelen. De Worm was deels rechtgetrokken en gekanaliseerd. De Worm weer op natuurlijke wijze laten meanderen in combinatie met overloopbekkens zou het gevaar van overstromingen drastisch kunnen verkleinen. Jo wist eerst het IVN-bestuur en vervolgens de inwoners van Rimburg van zijn standpunt te overtuigen. Daarbij werd met palen en linten getoond waar de dam zou komen te liggen. De dam is er niet gekomen en nog vele jaren later kijkt men van Duitse kant wel uit om de inwoners van Rimburg tegen de haren in te strijken.