Verslag vogelexcursies 2022
Vogels in het Rimburgerbos
Vandaag, zondag 6 maart, vond de eerste gezamenlijke vogelexcursie plaats van IVN De Oude Landgraaf en IVN Ubach over Worms.
Om 8 uur in de morgen was de temperatuur nog rond het vriespunt. Maar daar lieten de enthousiaste vogelaars zich niet door afschrikken.
Op d’r Slieënberg werden we verwelkomd door een heus vogelkoor. De hele wandeling zouden we trouwens veel meer horen dan zien. Van alle kanten roffelden de spechten en de Groene had heel wat te lachen. De Winterkoning maakte geluid voor tien. Enkele excursiedeelnemers vonden dit een typisch kenmerk van kleine schepselen.
Al heel goed op zang was de Zanglijster en die liet zich ook nog eens heel mooi fotograferen door Peter Blom.
Af en toe kraste een kraai; ook een “zangvogel”!
We vonden ook nog enkele vogelsporen. In de ruwe schors van een eik zagen we de resten van beukennootjes. Dat was het werk van Boomklevers, wist iemand te vertellen. Ook zagen we langs het pad een plukplaats. Vermoedelijk had een Sperwer zich tegoed gedaan aan een klein zangvogeltje. Verdere determinatie van de prooiresten ging onze kennis te boven.
Wel konden we de veertjes op naam brengen die enkele vogelaars lang het pad hadden gevonden: onmiskenbaar van de Grote bonte specht.
Kortom: het was een mooie vogelwandeling. Voor herhaling vatbaar.
Eén vogel hadden we in deze tijden helaas toch gemist: de vredesduif.
Frans Verlaan, 6 maart 2022
________________________________________________________________________________
Vroege vogels rond de Cranenweyer
Het was nog enkele graden onder nul toen 11 enthousiaste deelnemers van IVN De Oude Landgraaf en IVN Ubach over Worms zondag 3 april 2022 om 8 uur in de ochtend op pad gingen. Onze tweede excursie dit jaar was een wandeling om de Cranenweyer, een stuwmeer in de Anstelvallei nabij Kerkrade, ook wel genaamd De groene long.
Ook ditmaal werden we begroet door een prachtig vogelkoor met helemaal aan het begin van onze wandeling een solozanger, vlakbij in een al uitlopende struik. Op een wandeling door bosachtig gebied hóór je meestal veel meer dan je ziet.
Foto: Ludo Kockelkorn
Daarom was het des te mooier meteen een luidkeels zingende Heggenmus goed te kunnen observeren.
Op het einde van onze vorige excursie, in het Rimburgerbos begin maart, hoorden we één aarzelend zingende Tjiftjaf. Nu hoorde je ze luid en duidelijk van alle kanten. Maar we hebben er geen één gezien. Ook hoorden we her en der de spechten roffelen. Maar waar zit die nu precies? Een hele sport om die timmeraar boven in een boom op te sporen. Vooral voor diegene in onze groep die pas de vierde specht in zijn leven zag!
Foto: Peter Blom
Maar meestal kregen we de Grote bonte specht goed in beeld en konden zelfs de aan- of afwezigheid van een rode nekvlek constateren en zo vaststellen of het een mannetje of vrouwtje betrof.
Langs het water troffen we enkele Blauwe reigers aan.
Foto: Peter Blom
De fotograaf wist er zelfs een in de vlucht te verschalken!
Een heel mooie waarneming vond ik een Fuut op zijn nest langs de waterkant.
Foto: Peter Blom
We hadden baltsende vogels met hun paringsrituelen verwacht, maar blijkbaar hadden ze die al achter de rug en waren ze nu druk bezig met nestelen.
Op de plek waar achter het beton van de dam de Anstelerbeek verder stroomt, zou zich langs de oevers van het stromende water misschien wel de Grote gele kwikstaart kunnen vertonen. We werden niet teleurgesteld: liefst drie exemplaren van deze mooie rusteloze vogel wilden wel voor ons paraderen langs de waterkant. En maar kwikken met die staart!
Foto: Peter Blom
De Grote gele kwikstaart nestelt graag in een holte vlak bij stromend water. Ook foerageert hij vrijwel uitsluitend aan de oevers van beken of riviertjes. We wisten dus dat we hem konden verwachten op de plaats waar wij hem dan ook hebben waargenomen.
En wat is een eenvoudig Waterhoentje toch een mooie kleurrijke vogel met zijn opvallend groene poten!
Foto: Peter Blom
Die poten zijn typische moerasvogelpoten waarmee ze over drijvende waterplanten kunnen lopen. Tijdens zwemmen en lopen is de omhooggerichte staart een opvallend kenmerk. Het Waterhoentje leidt veelal een verborgen leven in dichte oevervegetatie. Uit die vegetatie klinkt dan vaak zijn luide kenmerkende roep.
Opeens riep een alerte excursiedeelneemster: ”Wat is dat voor een duif?” Het duurde een tijdje voordat iedereen zag wat zij zag en toen begonnen we te aarzelen. Misschien toch een Holenduif?
Foto: Peter Blom
Deze duif, de naam zegt het al, is een holenbroeder die nestelt in holtes van bijvoorbeeld bomen, of in nestkasten. Omdat de Holenduif, vooral uit de verte, veel lijkt op een stadsduif besloten we om thuis de foto’s goed te bestuderen en de plaatjes voor te leggen aan deskundigen. Deze verklaarden eenstemmig: 100% Holenduif! Aan andere kant van de Cranenweyer mochten we ook nog de kenmerkende baltsroep van deze duif horen. Een jeugdige deelneemster aan onze excursie merkte op: “Dat was geen Houtduif en ook geen Turkse tortel. Dat moet wel een Holenduif zijn.” Een veelbelovende en tot vreugde stemmende opmerking!
In totaal hebben we die morgen 32 vogelsoorten waargenomen. Zie hiervoor het toegezonden Overzicht waarnemingen vogelexcursies 2022.
We keerden met een voldaan gevoel huiswaarts. Het was niet voor niets geweest. Op de tuinvijver lag nog een laagje ijs.
Frans Verlaan, 6 april 2022
________________________________________________________________________________
Vroege vogels op de Brunssummerheide
Zondagsmorgens om 7 uur hoor ik Vroege Vogels meestal op de radio, luisterend naar het onvolprezen natuurprogramma van BNNVARA op NPO1. Maar op 8 mei 2022 stonden wij op dit vroege uur al met 12 man op de parkeerplaats aan de Toeristenweg in de Brunssummerheide. Van 6 tot en met 15 mei was immers de Nationale Vogelweek! De meeste vogels zijn nu terug van hun overwinteringsgebieden om hier hun nageslacht op de wereld te zetten.
Maar met al zoveel blaadjes aan de bomen wil dat niet zeggen dat je ze allemaal ziet. Het gezang en geroep speelde op deze vogelwandeling dus een grote rol. Bijvoorbeeld in het begin van de tocht klonk uit diverse bomen het typische melancholieke geluid van de Fitis. Maar je zag er geen. Tijdens onze vorige excursie, een maand geleden, waren ze nog niet in het land. Een ander mooi voorbeeld was een stuk verderop de solo van de Fluiter. Die was er amper een week.
Maar gelukkig hebben we ook heel wat gezien. Een Boompieper voerde speciaal voor ons een hele musical op en liet zich ondertussen goed bekijken in de top van een boom.
Foto Peter Blom
Die musical werd een heuse vliegshow. Hij bleef maar heen en weer vliegen, van de ene boom naar de andere, en weer terug. En telkens als hij landde als een parachute, liet hij horen waarom hij Boompieper heet.
Foto Peter Blom
In de buurt van de Rode beek zagen we in een boomtop een zwart vogeltje met een volle bek voer voor haar jonkies. Dat zwart lag natuurlijk aan het tegenlicht. Na een tijdje vloog het naar beneden en verdween. Vermoedelijk naar zijn nestje. Niemand durfde een naam te noemen. Maar thuis wist onze fotograaf na enige computerbewerking een Boomleeuwerik tevoorschijn te toveren. Een prachtige waarneming!
Foto Peter Blom
In het half open heidelandschap tegen het einde van onze ochtendwandeling ontdekte een wakkere waarneemster een mooi vogeltje in het topje van een den. Het was onmiskenbaar een Roodborsttapuit die best een hele tijd voor ons wilde poseren. Wat een toegift!
Foto Peter Blom
En we hoorden tenslotte zelfs nog een Boomleeuwerik jubelen.
Het was een mooie vogelexcursie geweest met een enthousiaste groep. Een groep die zelf geen storende geluiden produceerde, maar luisterde en die ook nog belangstelling toonde voor andere natuurverschijnselen zoals mieren, vlinders en voor ons raadselachtige sporen in het zand. Wij zagen zelfs deelnemers enig zwerfafval opruimen!
Het was alleszins de moeite waard.
Frans Verlaan, 11 mei 2022
