Horsten, landgoed de
Koninklijk landgoed De Horsten
Het landgoed De Horsten is gelegen tussen Voorschoten en Wassenaar. Het landschap is in een aantal opzichten heel bijzonder. Het is een mooi en aaneengesloten groot groengebied in de randstad (een gebied van ca. 415 ha) en het is landschappelijk vooral interessant vanwege de ligging op de kruising tussen de evenwijdig aan de kust lopende oude duingebieden en het hier haaks op staande stroomgebied van de oude Rijn.
Het landgoed maakt deel uit van een oud duinlandschap (strandwallen), afgewisseld door met klei en veen opgevulde lagere gedeelten (strandvlakten). Dit landschap is veel langer geleden gevormd dan de duinen zoals we die nu kennen en het is in de loop der tijden ook nog eens behoorlijk veranderd o.a. door afgravingen. Daardoor is het onherkenbaar geworden als duingebied. Zowel het oostelijk als het westelijk deel van het terrein liggen op een jongere en wat hoger gelegen strandwal. Daar tussenin ligt de strandvlakte, met op het laagste punt een afwatering die het overtollige water noordwaarts naar de Rijn afvoert. Tussen beide strandwallen zijn op een aantal plaatsen dwarsverbindingen of zgn. ‘slagen’ aangelegd.
De Papelaan heeft in een ver verleden, toen de Rijn nog een open verbinding met de zee had, de functie gehad van vloedkering. De hoeveelheid vanuit het noorden ingespoelde zee- en rivierklei is in het gebied van de Horsten dan ook gering. Het noordoostelijke deel van de Horsten ligt het laagst en is daarmee het natst. Dit deel van de Horsten diende voor de houtkap (gebruiksbos) of werd gebruikt als weidegrond.
De drie Horsten
De kern van De Horsten was destijds het kasteel De Raephorst met omringende gronden. Van het kasteel is vrijwel niets overgebleven. Er staat nog een voormalig rentmeester¬huis, waarop tegen een zijgevel het wapen van Van Raephorst is aangebracht en het jaartal 1639 is vermeld.
Het kasteel Ter Horst, dat in het zuidoosten van het huidige landgoed was gelegen, is ook verdwenen. In plaats hiervan werd destijds door Prins Frederik (1797-1881), die de drie Horsten had aangekocht, een nieuw buitenhuis gebouwd in de vorm van een jachthuis. Dit wordt tegenwoordig gebruikt als theepaviljoen. Het heeft een zeer karakteristieke, neogotische voorgevel.
De oorspronkelijke hofstede Eikenhorst bestaat ook niet meer, evenmin als het in de 17e eeuw ernaast gebouwde landhuis. Tegenwoordig staat een nieuw landhuis onder de naam Eikenhorst bekend als de woning van Koning Willem-Alexander en zijn gezin.
Wandelen op het landgoed
Op het terrein zijn verschillende wandelingen uitgezet, die de wandelaar door gevarieerd terrein over het landgoed voeren. Er zijn oude duinruggen en zandruggen met hoog opgaand geboomte. Er zijn weidegronden, behorend bij een aantal pachtboerderijen, en er is door sloten doorsneden polderland. De landschapsarchitect Von Petzold heeft in de tijd van Prins Frederik een vallei met waterpartijen aangelegd alwaar u een prachtig uitzicht op de seringenberg hebt, de plaats waar Prinses Wilhelmina destijds in alle rust veel schilderijen heeft gemaakt. Kortom het is een rijk afwisselend gebied, waarin het de moeite loont de enorme verscheidenheid aan vogels te ontdekken. De foto’s tonen enkele voorbeelden.
Voor de toegang tot het landgoed dient een geringe vergoeding te worden betaald. Kaartjes kunnen via een automaat verkregen worden.
Bron: ‘Gids voor Wassenaar en omstreken’ door Eduard C. Houbolt (herdruk 1997)
U kunt hier nog meer informatie over De Horsten vinden.
