Natuurparkje Alinghoek in Drouwen
Inleiding
In Drouwen, naast Expositieboerderij Versteend Leven, is een stukje verruigd openbaar groen omgevormd tot een prachtig natuurparkje. Het parkje ligt middenin het dorp en er lopen twee fietsroutes en een wandelroute langs. Deze plek nodigt nu uit om even uit te rusten en te genieten van de natuur.
Tot voor kort lag hier een extensief beheerd stuk openbaar groen. Het had een zekere natuurwaarde maar zag er op het eerste gezicht niet aantrekkelijk uit en nodigde zeker niet uit om even te stoppen en uit te rusten. Nu is dat anders!
In 2019 hebben IVN Borger-Odoorn en een aantal bewoners van Drouwen het initiatief genomen om het terreintje te verfraaien. In overleg met Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen en de gemeente Borger-Odoorn is besloten om een inrichtings- en beheerplan te laten opstellen. Aanwonenden en andere inwoners van het dorp waren hierbij vanaf het begin betrokken. Landschapsbeheer Drenthe stelde als adviseur het inrichtingsplan en het plan van aanpak op.
Doel
Het doel was het vergroten van de biodiversiteit en versterking van de leefbaarheid en de toegankelijkheid. Dit plan van aanpak beoogde het parkje aantrekkelijker te maken voor aanwonenden, inwoners, passanten, recreanten, flora en fauna waaronder vooral insecten en vogels. Dat is gelukt. Het parkje is nu klaar en staat in volle bloei. Kronkelende schelpenpaadjes en leuke picknickbanken nodigen uit tot een korte wandeling. Veel passanten maken er al gebruik van.
Wat is er gebeurd?
Een initiatiefgroep bestaande uit bewoners en vertegenwoordigers van IVN, de gemeente en Landschapsbeheer Drenthe, ontwikkelde samen met de inwoners het plan en was belast met de realisering. De groep zorgde ook voor draagvlak, financiering en sponsoring. In eerste instantie is het idee voor het natuurparkje gepresenteerd op een ledenvergadering van dorpsbelangen. Daarna zijn bijeenkomsten gehouden in het dorpshuis waar inwoners met ideeën zijn gekomen. Deze werden gaandeweg het proces verwerkt in het inrichtingsplan. Geïnteresseerden zijn tussentijds zoveel mogelijk rechtstreeks geïnformeerd via e-mail. Alle dorpsbewoners zijn ook geïnformeerd door een bericht in de dorpskrant. Voor het beheer van het parkje is een beheergroep opgericht.
De activiteiten in vogelvlucht
In 2019, 2020, 2021 en 2022 zijn onder meer onderstaande activiteiten ondernomen:
- In september 2019 organiseerde Landschapsbeheer Drenthe een cursus maaien met de zeis, waarna het terrein door vrijwilligers werd gemaaid.
- In oktober 2019 werd een informatieavond gehouden over de voortgang van de inrichting van het gebied. Ook werd het maaisel door vrijwilligers opgehoopt en afgevoerd, waarna een begin werd gemaakt met het grondwerk. De gemeente verzorgde dit maar kon door de natte weersomstandigheden het werk in 2019 niet afronden. Hierdoor kon het beschikbare bloemenzaad niet voor de winter worden ingezaaid.
- Begin 2020 werd het grondwerk alsnog afgerond en werd door vrijwilligers een inheems bloemenzaadmengsel ingezaaid. De gemeente stelde het zaad beschikbaar. Ook werden enkele fruitbomen geplaatst.
- Vervolgens werden picknickbanken geplaatst en een authentiek Drents landhek kwam bij de ingang. Daar kwam ook een fietsenstalling. Door middel van een infobord worden bezoekers van het parkje geïnformeerd over de totstandkoming en wat er te zien is.
- Op 26 september 2020 (tijdens burendag) is het parkje officieel geopend door wethouder Freek Buijtelaar van Borger-Odoorn. Toen zijn ook 2500 bloembollen geplant in de vorm van een soort bollenlint.
- Op 13 maart 2021 (tijdens NLDoet) is een insectenhotel geplaatst. Een aanwonende buur. heeft het framewerk gemaakt. Het hotel is gevuld met o.a. Japanse duizendknoop (schijnt zeer geschikt te zijn en kan in gedroogde vorm geen kwaad!).
- In november 2021 werd in een deel van het parkje een voedselbosje (zie uitleg hieronder) geplant. Dit bestaat uit 1100 planten en bomen. Het gaat om circa 20 boompjes, 240 haagplanten, 8 klimmers, 70 vruchtdragende planten, 440 planten in de kruidlaag, 260 bodembedekkers en nog zo’n 100 andere eetbare planten.
- Ter versterking van de biodiversiteit is de poel in het voorjaar van 2022 voorzien van een lemen bodem. Daarvoor is lokaal leem van de Hondsrug gebruikt. Het hele jaar heeft er water in de poel gestaan. Vorig jaar is de bruinrode heidelibel er al gesignaleerd. De poel wordt verder gebruikt als drinkplaats door heel veel dieren. De wilde bijen en de zwaluwen kwamen er nestmateriaal halen. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door Landschapsbeheer Drenthe.
- Er is in 2022 een snipperbult aangelegd en een takkenril is verlengd. De bult bestaat uit een berg houtsnippers met daarvoor een deel van een eikenhouten boomstam die in februari is omgewaaid. Ook de snipperbult is aangelegd om de biodiversiteit te versterken. Organismen die dood organisch materiaal afbreken vinden hier wellicht een plek. We kijken uit naar de neushoornkever. Deze is elders in het dorp al gesignaleerd
- Een deel van het terrein is in 2022 afgeplagd en opnieuw ingezaaid met een kleurrijk akkerbloemenmengsel.
- Bij de ingang van het parkje is in 2022 een informatiehuisje geplaatst. In het huisje is een kunstzinnige plattegrond aangebracht en ruimte voor verwisselbare informatie.
Subsidies
IVN Borger-Odoorn heeft bij verschillende instanties subsidie aangevraagd. De gemeente verleende uit het project Schoon heel en veilig subsidie voor het plaatsen van een infopaneel en enkele bankjes. Uit een beschikbaar gesteld dorpsbudget werd het schelpenpad, het fietsenrek en de aankoop van bloembollen bekostigd. Voor het plaatsen van een Drents landhek werd subsidie verleend door de Hunzecommissie. Het voedselbos tot stand is gekomen met subsidie van de provincie Drenthe, de Hunzecommissie en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Tenslotte werd bij NL Doet subsidie gevraagd voor het aanplanten van enkele fruitbomen en door het Oranjefonds werd een bijdrage verleend voor de aanschaf van bloembollen.
Een door de provincie toegezegde subsidie voor o.a. het plaatsen van een zwaluwentil is vervallen. Het plaatsen van zo’n til bleek niet mogelijk binnen het beschikbare subsidiebedrag.
De beheergroep
Voor het beheer is een overeenkomst gesloten tussen betrokken partijen. De beheergroep heeft tot taak om het parkje te onderhouden. De groep bestaat uit vertegenwoordigers van dorpsbelangen, de gemeente, landschapsbeheer Drenthe, IVN Borger-Odoorn en enkele bewoners. Tijdens een vaste werkavond (de eerste maandagavond van de maand van april t/m oktober) worden diverse onderhoudswerkzaamheden verricht. Bepaalde onderhoudstaken worden gekoppeld aan bepaalde vrijwilligers. Dit geldt bijvoorbeeld voor de monitoring van de flora (zie link aan het einde van dit verhaal) en van de bezetting van de nestkasten. Verder is er natuurlijk het terugkerend onderhoud zoals fruitbomen snoeien, nestkasten schoonmaken, schelpenpad vrijhouden, maaien en hooien, wegknippen opslag van wilgen en indien er zaad beschikbaar is, rullen van de grond om akkerbloemen in te zaaien.
Vanaf het seizoen 2022 wordt een bijzondere vorm van beheer toegepast, een zogenaamd sinusbeheer. Dit is een innovatieve maaimethode, bedacht door de Vlinderstichting, die optimaal rekening houdt met biodiversiteit voor onder meer vlinders, bijen en planten. Het maaien vindt plaats in slingers en niet alles wordt tegelijk gemaaid.
Het maaien en afvoeren van het maaisel vindt in opdracht van de gemeente plaats door Landschapsbeheer Drenthe.
Het voedselbos
Wat is een voedselbos ook alweer?
Een voedselbos is letterlijk een eetbaar bos, bestaande uit 7 tot 9 lagen. Deze lagen vormen samen een zelfstandig ecosysteem dat gebruikt maakt van natuurlijke processen en kringlopen. Het principe uit de permacultuur speelt hierin een grote rol: “werk de natuur niet tegen, maar werk ermee samen.” Het geheim achter een succesvol voedselbos is dat je de natuur het werk laat doen. Dus je gaat niet spitten, wieden en schoffelen. Veel organisch materiaal blijft op de bodem liggen, zodat de vruchtbaarheid toeneemt en de grond minder uitdroogt (niet harken dus en laat je bladblazer recyclen tot iets nuttigs). Een grote diversiteit aan planten en bomen trekt evenzoveel vogels, zoogdieren, insecten en schimmels. Uit hun onderlinge samenwerking ontstaat een natuurlijke kringloop, zonder dat kunstmest, kalk of bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Dat werkt overigens ook gewoon in je eigen tuin. Een voedselbos is goed voor de biodiversiteit en de bodem, levert wat eetbaars op en is leuk om te zien.
In maart 2022 is (tijdens NL-doet) het voedselbos officieel geopend door de wethouder Trip en de toenmalige locoburgemeester van de kinderraad. Zij deden dit door samen het naambord te onthullen. De naam luidt: De BessenBult. De hoofdletters staan symbool voor de samenwerking tussen de drie dorpen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Verder is er in het najaar nog extra beplanting aangebracht op De BessenBult.
Windsingel/bloesemboog
In het ontwerp van het voedselbosje staat een windsingel ingetekend. Met rijen van voornamelijk inheemse struiken en heesters proberen we de zon te ‘vangen’ en de wind buiten te sluiten zodat we de juiste omstandigheden creëren voor het telen van gewassen, kruiden en vruchtstruiken. In de praktijk is een ‘zonneval’ een halve ellips van planten met de open kant richting de zon (zie ontwerp).
Met de windsingel/ bloesemboog zorgen we ook dat er in het voedselbosje jaarrond (inheemse) bloeiers zijn: onder meer de sleedoorn, Gelderse roos, vuilboom, vlier. Onder de haag komen wat bollen: winterakoniet, sneeuwklokjes, holwortel, lelietje der dalen, sierui en een onderbegroeiingsmengsel. Verspreid door de hele windsingel komen ook een aantal stikstofbindende planten waaronder zilverbessen en de zwarte els. Die voeden de singel, en met hun blad een deel van de rest van het voedselbosje met stikstof.
2023
In de zomer van 2022 is de levendbarende hagedis gesignaleerd op de takkenril. In overleg met RAVON gaan we tijdens NL Doet op 10/11 maart 2023 de leefomstandigheden voor deze bijzondere soort versterken. Er wordt een zandbed en een verhoging aangebracht naast de takkenril. Een andere bijzondere waarneming was de ruige leeuwentand. Een zeldzame plant die in Drenthe nog niet vaak is aangetroffen.
In het natuurparkje worden regelmatig nachtvlinderavonden gehouden. Ook in 2023.
Meer weten:
Mail naar natuurparkjealinghoek@gmail.com
