Zeepkruid

Natuurweetje gepubliceerd op 24 augustus 2021

Tot een “onkruid” met de waardering “gewild kruid in de tuin” behoort zeker een maand lang vanaf de maand mei het Zeepkruid. Mogelijk is het aanvankelijk bewust als aanwinst binnen gebracht en bleek het later nogal sterk de neiging te hebben om zich flink uit te breiden. In de tuinaarde maar ook onder nabije terrastegels met opschietsels die telkens hardnekkig in de naden tussen de tegels tevoorschijn komen. Het vergt dan zo wel herhaaldelijk onderhoud om de uitbreiding met wortels en planten zo veel mogelijk te beperken.

Een echte “stoepplant” wordt het zo dus ook. Een begrip dat in de meer op de natuur gerichte moderne visie op tuinieren aardig in ontwikkeling is. In het begin meest door het zogenaamde “stoepkrijten”, waarbij een krijtmarkering voorbijgangers opmerkzaam moest maken van een bepaald groeisel ter plaatse. En later ook door publicaties dienaangaande. Het is nu zelfs al in een speciale geregelde uitgave van Floron voor geïnteresseerden vastgelegd in de Nature Today site als een geregeld item.

Gelukkig dient de overjarige Zeepkruidplant met de avondbloemen veel nachtvlinders met geur en nectar. Vroeger dienden die planten ook de mensen want zeepsop verkregen door het koken van wortels en blad werd gebruikt om de vuile wolwas te doen. Ook werd het als bleek- en vlekkenmiddel toegepast dankzij de alkaloïde saponine in de wortels. Ook de geneeskunde maakte er gebruik van en zodoende ontstond dan ook de wetenschappelijke benaming “Saponaria officinalis” (“Zeepkruid uit de apotheek”).

Deze plantensoort is als zo veel andere soorten ooit met de rivieren mee stroomafwaarts gebracht en voelde zich daar in het aangespoelde zand aardig thuis. Uitbreiding naar gelijksoortige zandige bodems was het gevolg. Gebruik door mensen en aanplant in kruidentuinen deed deze anjersoort vervolgens in kwekershanden belanden voor behandeling en doorkweken tot siervarianten.

De aantrekkelijke vijftallige witte of roze geurende bloemen met hun lange bloembuis vol nectar bleken een aanwinst te kunnen zijn voor de siertuin. Van daaruit is de opmars van de stevige wortelstok en de lange spoelvormige doosvruchten met veel zwart niervormig zaad dan ook goed op gang gekomen. Tot in het zandbed van tegel en klinker. Daardoor is dus ook de waardering van “onkruid” tot stand gekomen.

Waalre, 20-8-2021

Meer foto’s
Meer natuurweetjes