Verslag IVN-wandeling rondom Laag-Keppel op 11 februari 2024

Tegen 14.00 uur verzamelen zich 76 personen om te gaan wandelen rondom Laag-Keppel. De IVN-gidsen Ger, Jolanda en Tonnie verdelen de mensen in 3 ongeveer gelijke groepen. Uit praktische overweging wordt er in twee tegenstelde richtingen gelopen.

Direct na de start zien we al het historische pand uit 1769 van ‘De Gouden Leeuw’ (voorheen ‘De Vergulde Leeuw’). Ooit gebouwd als tolhuis en rustplaats voor de voermannen die langs de privaatweg van de Van Pallandts, de Doetinchemse Allee (nu Rijksweg) reden. Ook heeft het gebouw dienst gedaan als halteplaats van de stoomtram van de G.S.M.

We lopen verder richting de dode tak van de Oude IJssel. Hier is een schutsluis gebouwd die eigenlijk nooit gebruikt is. De bouw duurde zo lang dat, toen hij af was, de schepen zo groot waren dat ze er niet meer door konden. Er is een omlegging van de Oude IJssel gemaakt buiten Keppel om, die nog steeds druk bevaren wordt, zowel door de beroepsvaart als veel recreanten. Door de hoge waterstand van de Oude IJssel (zo’n 10 m boven NAP) is er veel kwel. Het kwelwater wordt opgevangen in een parallel liggende kwelsloot. Bij de sluis liggen waterkeringsschotten die bij extreem hoog water in de ingang van de dode tak van de Oude IJssel geplaatst kunnen worden. In januari 2024 is dat nog gebeurd ter bescherming van woonschepen en achterland.

Verderop zien we al de windmolen (een spinnenkopmolen) langs de oever staan. Deze zorgt ervoor dat het water dat via de waterradmolen vanuit de Molenbeek naar de Molenkolk wordt gevoerd, in de Oude IJssel terecht komt via de door de molen aangedreven vijzel. De waterradkorenmolen was een z.g. “dwangmolen”. Dat wil zeggen dat pachtboeren verplicht waren om al hun graan hier te leveren en te laten malen.

We lopen de Dorpsstraat in en zien de hoofdingang van kasteel Keppel. Een fraai gesmede toegangspoort wordt opgesierd door grote witte zwanen op de steunpilaren. Het kasteel lig veilig tussen de armen van de Oude IJssel. Het bijbehorende landgoed is ruim 650 ha groot. Het kasteel zelf is in verschillende periodes gebouwd, vergroot en gerestaureerd. Dit zien we goed aan de verschillende bouwstijlen, Renaissance, Gotiek, Barok. Verderop bij de inkijk op de grote tuin rond het kasteel is het Wilhelmina-poortje te zien. Een prachtig kleine toegangspoort voorzien van een gouden kroon.

We lopen verder lang de oever en zien dat de natuur volop aan het ontluiken is. De hazelaar hangt vol met de mannelijke (snottebellen) en vrouwelijke (rode pluisjes) bloesems. Veel stuiken beginnen al groene blaadjes en bloemen te krijgen, zoals vlier, kamperfoelie, boerenjasmijn en kornoelje. Ook zien we dat speenkruid, aronskelk, fluitekruid, sneeuwklokjes, anemoontjes e.a. de lente aankondigen. Op een oeroude paardenkastanje zien we nog mooie korstmossen. De al jaren op het landgoed aanwezige rode Lakenvelders lopen rustig te grazen in de wei.

We steken de Rijksweg over en lopen door de Ruurlosche Allee. Een oude verbindingsweg met prachtige oude beuken. Tussen de rabatten aan de linkerzijde staat heel hoog water. Hier is de rand van een stuifduinenrij die ongeveer loopt vanaf Gendringen via Doetinchem naar voorbij Drempt. Ze zijn gevormd in het Weichselein, 10.000 jaren geleden, doordat de Rijnstromen droog vielen. Het beekje De Weppel met oorsprong in de kolk loopt hier richting Engbergen.

Na een klein stukje Hessenweg vervolgen we onze route langs een smal paadje naar de Zwarte- en Witte Kolk. De oorspronkelijke bodem van deze kolken bestond bij de Zwarte uit leem en de Witte uit zand. Vandaar de namen. Ze hebben als visvijver voor de adel gediend en het water werd ook gebruikt voor een nabij gelegen brouwerij. We zien hier o.a. zeer veel varens groeien. Nu beklimmen we de Warande of Wrangebult (Konijnenbult), een 20 meter hoog stuifduin met 7 zichtlijnen o.a. op het kasteel Keppel en de dorpskerk in Hummelo. Langs deze zichtlijnen zijn allemaal jonge beuken ingeplant. Prachtig! Vroeger werd hier recht gesproken en stond er een geselpaal. Ook zou het een offerplaats geweest zijn en werden er drinkgelagen gehouden als er dames vanuit Hummelo door de heren van Keppel (of andersom) moesten worden ‘vrijgekocht’, als er liefde in het spel was.

We dalen af en lopen langs de bosrand richting de voormalige herberg De Roskam. Deze wordt al in 1581 beschreven en is later opgekocht en gesloten toen de Van Pallandt’s de Vergulde Leeuw openden. De herberg is in restauratie en wordt weer bewoond. Als laatste lopen we langs het kerkje van Keppel, nu in gebruik als galerie. Deze werd gebouwd toen de gelovigen uit Keppel in onmin geraakten met die van Hummelo. Zij wilden niet meer in Hummelo ter kerke en bouwden een eigen kerk.

Na ruim 2 uur wandelen, vertellen en luisteren nemen we afscheid van de groepen en kijken terug op een fijne middag. Meerdere deelnemers geven blijk van hun waardering voor deze zeer veelzijdige wandeling en danken de gidsen.

Tekst: Tonnie

Foto’s: Henk, Tonnie, Ron