Viburnum glorie
Natuurweetje gepubliceerd op 26 maart 2020
Een wegens de groeiplaats door onvermijdelijke snoei mishandelde heester vraagt al enige tijd de aandacht. De min of meer bolle heester is aan bijna alle zijden bedekt met bloemschermen. Geleidelijk kwamen er al vanaf januari in de schermen de vele ronde rose-witte knoppen met witte stralende bloemen tot ontwikkeling. Tussen de in maart volop ontloken bloemschermen waren in de wat diepere lagen van de struik bovendien al lang schermpjes met doffe en soms glanzende donkerblauwe vruchtjes zichtbaar. De vele altijd groene langwerpig ovale kruisgewijs tegenoverstaande bladeren leveren een fris accent door het hele jaar heen.
Dagelijkse ontmoetingen met deze glorie veroorzaakten dagelijks de behoefte om tot een nadere verkenning van wat meer gegevens over deze heester te besluiten. Dat leverde toen verrassende familieleden op en een verwarrende speurtocht door de geordende plantkunde.
Eerst de struik op naam brengen en dan te belanden bij een “Viburnum“ oftewel een “Sneeuwbal”. Dat leverde direct herinneringen op aan een heel andere ouderwetse grote heester in vaders tuin met witte bolvormige bloemtrossen. De echte handgevormde koude sneeuw-ballen dan nog daargelaten.
Hier is dus sprake van een andere meer moderne uitvoering van sneeuwballen en wel die van ene “tinus”. Vermoedelijk was Tinus ooit een kweker of opvallende plantkundige. De herkomst van de naam “Viburnum” ligt al in het ver Romeins verleden vóór de beroemde schrijver Vergilius en blijft dus verder onverklaard.
Het Viburnum geslacht hoorde lange tijd bij de Kamperfoeliefamilie maar is nu ondergebracht in de Muskuskruidfamilie. Het ordenen van de plantenwereld is voor de buitenstaander vaak onbegrijpelijk en verandert tegenwoordig dankzij de ontwikkelingen in de wetenschap telkens weer. In ieder geval zijn er naaste familieleden in de vorm van de Wollige Sneeuwbal (V. lantana) en de Gelderse Roos (V. opulus). Ook het geslacht Vlier (Sambucus) is nauw verwant en daarmee zijn de 5 kroonblaadjes en 5 meeldraden verklaard evenals het steenvruchtje – en geen bes.
Die blauwe lokkende vruchtjes zijn hier dus al overblijfselen van bloei in het vorig jaar. Vogels hebben ze blijkbaar niet gevonden. Mogelijk omdat er haast geen lijsterachtigen meer zijn. Voor mensen zijn ze vanwege hun licht giftige gehalte aan saponinen oneetbaar. Er zijn veel kweekvormen die als sierstruik in tuin en park belanden of als altijd groene haag gebruikt kunnen worden. Maar hier is deze bolle langbloeier alleen voor de sier bedoeld.
Jan van Twisk,
Waalre, 20-3-2020
