Klimaat en duurzaamheid
Sneeuw erover
Natuurweetje gepubliceerd op 4 maart 2018
Dat hadden we toch niet verwacht, zo’n periode met vorst en dan nog een aardige portie sneeuw erover. De hele maand februari leek bijna lenteachtig te verlopen met veel meer zon dan gewoonlijk. Mooie temperaturen en droog. De hele natuur vergiste zich er ook in. Knoppen kwamen tot ontwikkeling en vogels begonnen met fluiten en ander voorjaarsgedrag. Allerlei vroege bloeiers werden waargenomen. Veel te vroeg zelfs en daardoor wel extra kwetsbaar. Toen kwam er dus een onverwachte maar door verstokte schaatsers toch gehoopte hoeveelheid vriesdagen tezamen met een koude droge forse oostenwind. Maar ook – gestimuleerd door de Olympische Winterspelen – met zelfs diverse mogelijkheden om nog gauw op de schaatsen te gaan.
Die koudegolf heeft de voorjaarsontwikkeling in de natuur een fikse knauw gegeven. Alles wat nog teer en aarzelend tevoorschijn was gekomen werd bevroren en was gedoemd tot vernietiging. Een hele generatie bloem en knop dus naar de knoppen. Dat werd bovendien nog gevolgd door een behoorlijke laag sneeuw. Die zorgde nog wel snel voor het maken van diverse sneeuwpoppen. Maar aan de andere kant werd door het sneeuwdek de bereikbaarheid van het voedsel, die in de nawinter toch altijd al moeilijker is, nog extra belemmerd. De natuurlijke gevolgen daarvan laten zich raden. Uithongering en verdroging. Diersporen in de sneeuw verraden dikwijls vergeefse speurtochten.
Toch zijn er altijd in de natuur rondom interessante waarnemingen mogelijk. Zo zijn er diverse soorten planten die zich onder het sneeuwdek niet onbehaaglijk voelen. Ze gaan in een wat kalmer tempo gewoon door met zich te ontwikkelen. Vanuit het huis zelfs waarneembaar. Planten met lange smalle stevige bladeren hebben het dan minder moeilijk. Ze zijn er op gemaakt en kunnen er tegen. Vandaar dat de krokussen en andere bolgewassen gewoon door de sneeuwlaag heen hun blad omhoog kunnen steken dankzij hun voedsel- en vochtvoorraad in bol of knol. Er zijn zelfs enkele exemplaren die nog gewoon de bloemvorming voortzetten en boven het sneeuwdek uit komen. Na het verdwijnen van die bedekking zullen ze dus het eerste in bloei zijn. Jammer als er dan toch nog weinig insecten zijn. Zelfbestuiving is dan een uitkomst maar dikke hommels worden vaak al heel vroeg gesignaleerd.
Zo biedt de nog onverwachte weerstoestand een heleboel aparte verschijnselen.
Jan van Twisk
Waalre, 4-3-2018
