Krokuskleuren
Natuurweetje gepubliceerd op 20 januari 2019
Na een heel jaar met een van het gemiddelde afwijkend klimaat is het nieuwe jaar gewoon daarmee doorgegaan. Temperaturen die ruim 2 C boven de langjarige gemiddelden voor het begin van de maand januari liggen. Weinig najaarsstormen, matige regen en zelden nachtvorst zijn nu tot in midden januari weggebleven. Hun invloed op het normale verloop van het natuurlijk leven is daardoor niet opgetreden. Het resultaat daarvan is her en der te zien mede dankzij waarnemingen van ongewoon vroege plantenbloei. Er is inmiddels een indrukwekkende lijst ontstaan van uitzonderlijke bloei en ook groei. Winterrust is verstoord. Activiteit in ontwikkelingsprocessen is in sommige gevallen 4-6 weken vervroegd. Kruiden komen her en der tot vroege groei uit zaden of overjarige plantendelen. Bollen vormen al jonge nieuwe loten en planten. De vroege Boerenkrokus komt al hier en daar boven het maaiveld uit kijken. Niet eens aarzelend zoals anders maar op beschutte plekken in volle zon helemaal volledig.
Dat valt wel op en zorgt meteen voor een vraag: “Waarom ziet die krokus er anders uit dan anders”. Daar lijkt het tenminste op maar het idee kan goed een vergissing blijken te zijn. Mogelijk is er voordien nooit zo op gelet. De kleuren lijken namelijk ongewoon. De bloem is binnen de witte vliezige schede niet van onder naar boven een witte buis die overgaat in 6 vooral blauwe bloembladen. Nu is er een duidelijk geel middendeel.
Dat nodigt uit tot een nadere inspectie van enkele afgeknipte exemplaren. Opensnijden op de keukentafel laat het kleurenpatroon nog duidelijker zien. Dan blijkt dat het middelste deel inderdaad aardig geel is gekleurd. Het kan wellicht veroorzaakt worden door de 3 flinke langwerpige stuifmeel dragende helmknoppen. Die liggen in de lengte opgesloten tegen de bloemwand terwijl ze de lange stijl met zijn 3 oranje waaiervormige slippen omvatten. Het gele stuifmeel zou wel eens de gele kleur bij het eerst nog witte deel van de bloembuis kunnen veroorzaken. De verwante Saffraancrocus in Afghanistan wordt immers gekweekt vanwege de kostbare saffraan kleurstof die uit de geoogste helmknoppen bereid wordt.
Zo levert de afwijkende weersgesteldheid een onbekend beeld op dat vragen oproept.
Jan van Twisk,
Waalre, 20-1-2019
