Bloemen en planten
Klokjes voor de lente
Natuurweetje gepubliceerd op 7 maart 2019
De klokjestijd moet eigenlijk nog komen, maar is er al ruimschoots. Als het zo doorgaat is het einde ervan zelfs alweer in zicht. Hopelijk heeft iedereen de gelegenheid gehad in het jachtige leven van tegenwoordig om al vanaf de laatste weken van februari de komst van de allervroegste lentebodes te zien.
Hoe de Sneeuwklokjes (Galanthus nivalis) zich met moeite van onder een beschermend winterdek van het valblad omhoog weten te werken. Eerst nog wat dof blauwgroen van de kou en geleidelijk dankzij de verwarmende zon helderder blauwgroen met daar trots bovenuit de bloemstengels. En daarboven dan het schutblad uitstekend met het enkele hangende witte klokje aan een rolrond dun stengeltje. De bloem de eerste dagen nog dichtgevouwen ovaal van vorm en daarna met drie schuin uitstaande witte bolle bloemdekblaadjes rond drie korte binnenste blaadjes, wit met een groen niervormig vlekje. Binnen in het kokertje de moeilijk zichtbare stempel en meeldraden op een bloembodem met daar buiten een ovaal vruchtbeginsel. Daar wordt in een doosvruchtje zaad gevormd waaruit later in de omgeving van de plant nieuwe afstammelingen zullen ontstaan. Om de soort uit te breiden of op zijn minst in stand te houden. En dat liefst op een vochtige humusrijke plek in en naast begroeiing. Bij een stins bijvoorbeeld.
Tot diezelfde stinsenplanten behoren nog een tweetal familieleden die minder bekend zijn en minder voorkomen. Ook het grotere Lenteklokje (Leucojum vernum) is een drietallig lid van de narcisfamilie. De uitvoering is iets forser met heldergroene stevige lange bladeren en een flinke bloemstengel met aan de top één of soms twee hangende crèmewitte klokken met op de wat spitse top van de zes bolle bloemdekblaadjes een geel vlekje. Hier zijn de bloemblaadjes wel van gelijke lengte en formaat. De 6 meeldraden en centrale stamper zijn in de open bel goed te zien en voor dikke hommels gemakkelijk te vinden. De onderstandige vrucht is hier ook forser en zal nadat de bloei is afgelopen met stengel en al omvallen. Meestal buiten bereik van de hier talrijkere en flink uitgegroeide bladeren die nu hun werk moeten doen voor de opbouw van nieuwe bollen voor het volgende jaar.
En dan is er ook nog als derde het in het wild veel zeldzamere Zomerklokje (Leucojum aestivum). Een naast familielid weliswaar maar weinig gekend. Het bloeit dan ook ruim later dan de andere twee. Vandaar ook de naam zomerklokje (Engels: Summer Snowflake) alhoewel dat wat voorbarig is en de bloei al vanaf april te verwachten is. Vochtige kleiige terreinen kunnen dit bolgewasje met nog iets breder blad en meerdere bloemen aan de steel herbergen. De bloemvorm is hier wel iets spitser dan van het lenteklokje. Ook deze vroege bode is goed voor verspreiding in tuinen. Liefst in een wat natte hoek. En dan is de lente wel definitief ingeluid.
Jan van Twisk,
Waalre, 6-3-2019