Bloemen en planten
Een streepzaad leven
Natuurweetje gepubliceerd op 25 oktober 2021
Het meestal éénjarige Streepzaad (Crepis) is in vele variaties te vinden. Door de deskundige florist tenminste. De amateur en leek zal tevreden moeten zijn met een wat vage vaststelling van “het is een Streepzaad waarschijnlijk daar tussen die stenen en tegels van de stoep en in het gras”. Het is als met vele andere plantengeslachten waarvan dankzij verfijnde wetenschapsvormen het geslacht steeds verder opgesplitst wordt in soorten en nog verdere onderverdelingen.
Zo leek het er op dat de in de zomer op diverse plaatsen in de tuin rijkelijk uitgroeiende en daarna geel bloeiende planten tot het Streepzaad behoorden. Door diverse eigenschappen, zoals de vorm van de overwinterende bladrozet met ca. 5 cm lang spatelvormig blad met grove kartelrand en bredere afgeronde top, leek het bovendien sterk op de Smalle variant (Crepis tectorum) ervan. In de wintermaanden alleen nog als regelmatige bladrozet plat op de grond. In het voorjaar vrij snel in het centrum voorzien van een vooral bovenin vertakte hoofdstengel met bloemknoppen aan de top. Een heel smal blad soms onder de zijtakvoet als steun. Iets langwerpig wordende kleine bloemknoppen in pluimen op de top van de composietbloemen. Heldergele hoofdjes van tweeslachtige lintbloemen met een licht gezaagd eindrandje. De lange gestreepte zaden (nootjes) dragen een witte pappus (vruchtpluis in stervorm) voor windtransport later. De lange zaden bij het streepzaad zijn in de lengte gestreept. Vandaar de naam.
De benaming “Crepis” voor het hele streepzaad-geslacht is merkwaardig genoeg afkomstig van het oud-Griekse “krepis” hetgeen “schoen, paardenhoefijzer” betekent. Ruim 300 jaar v.Chr. werd deze naam al door Theophrastos voor deze planten gebruikt. De gelijkenis met de Paardenbloem speelt hierin mee.
Het “tectorum” heeft met “van de daken” betrekking op de oorspronkelijke groeiplaats.
In de loop van de zomermaanden was het nodig gras te maaien zodat alle bloemenweelde weg was. Maar al snel kwamen er jonge planten uit de rozetten tot ontwikkeling. Wel wat kleiner en minder vertakt. En dit beeld herhaalde zich enkele malen hardnekkig in steeds kleinere vorm en mindere mate. Einde herfst bleken er alleen nog maar rozetten te groeien, in flinke aantallen. De oude of de nieuwe? Beide is mogelijk. Het is ook groen!
Het hele beeld doet sterk denken aan die andere composiet, het Madeliefje. Dat komt ook altijd weer terug na maaien. Tot in midwinter toe.
Jan van Twisk,
Waalre, 22-10-2021
