Biodiversiteit
De spontane tuin
Natuurweetje gepubliceerd op 7 mei 2018
“Wat is er in de loop van de jaren zoal spontaan in de tuin verschenen aan plantengroei”.
Die vraag heb ik me onlangs eens gesteld. Het gevolg was natuurlijk dat het antwoord niet zo een twee drie gegeven kon worden. Herhaalde rondgang en inspectie hebben daarvoor de nodige gegevens moeten verzamelen.
Er van uitgegaan moet dan worden dat natuurlijk een heleboel soorten niet helemaal spontaan in de tuin terecht zijn gekomen. Ze hebben zich geleidelijk daarin genesteld en verspreid omdat de leefomstandigheden er naar het zin bleken te zijn. Als verstekeling zullen er een aantal meegekomen zijn tegelijk met de aanvoer van planten uit de vrije natuur, uit vriendentuinen en kwekerijen. In de aarde van potplanten of in de kluit van vaste plant, struik of boom. Als zaad, wortelstok, bol of knol, aflegger, uitloper of stek. Bedoeld en onbedoeld of zelfs ongewenst zoals bijvoorbeeld het zevenblad.
Het resultaat dus van vele jaren behoedzaam en milieuvriendelijk omgaan met een mix van schrale zandgrond bewoners die bestand bleken tegen harde ingrepen van de tuinbezitters of juist met enige omzichtigheid gekoesterd werden. Sommige hebben hun kansen ruim kunnen benutten. Andere hebben een moeizaam bestaan opgebouwd. Er waren wat dat betreft vele mogelijkheden.
Bol- en knolgewassen zijn primair in kleine hoeveelheden ingebracht. De boerenkrokus heeft zich explosief verbreid maar de kweekcrocus had het altijd maar heel moeilijk net zoals de winterakoniet en de narcis. Sneeuwklokjes hebben schaduw en vochtrijke plekken weten te koloniseren. De wilde hyacint kwam tenslotte in diverse kleurschakeringen op sommige plekken tot grote welstand.
In het schaars gemaaide grasveld hebben vooral hondsdraf en meizoentjes, ereprijs en klavers zich weten te handhaven evenals een aantal paardenbloemen. Maar aan de randen zijn kruipend zenegroen en lelietjes van dalen jaarlijks present en opdringend net als het blad van het zevenblad. Zure regen heeft mosgroei in hoge mate bevorderd en de grassengroei verminderd. Het voordeel is nu wel dat er minder gemaaid hoeft te worden.
In de randzones komen jaarlijks diverse eenjarigen zoals kleine veldkers, look zonder look, tuinjudaspenning, vergeetmijnietje en dovenetelsoorten tot bloei en zaadvorming voor het volgend jaar. Ook ooievaarsbekken en stinkende gouwe doen het goed. Bosanemonen in het vroege voorjaar en zeepkruid in de lente gebruiken hun wortelstokken volop. Het oranje havikskruid komt later tot bloei.
Zo is er nog een lijst van aardige wat zeldzamer voorkomende planten en plantjes op te stellen die het beeld nog geschakeerder weten te maken. Dat hangt ook vooral van de winterse- en lente- weersomstandigheden af. Vaak zijn er leuke verrassingen. Een dagelijkse verkenning waard.
Jan van Twisk
Waalre , 5-5-2018
