Doe mee!
De rol van IVN, KNNV en tuinambassadeurs
Als IVN’er, KNNV’er of tuinambassadeur is het jouw missie om samen met de gemeente een lokale Steenbreek campagne op te zetten en om inwoners te stimuleren om hun tuin te vergroenen.
Een IVN’er, KNNV’er of tuinambassadeur die betrokken is bij een lokale Steenbreek campagne:
- Heeft ervaring met en is enthousiast over natuurlijk tuinieren en draagt deze kennis graag over.
- Zet zijn of haar netwerk in en creëert een coalitie om van Steenbreek in de gemeente een succes te maken.
- Organiseert acties en activiteiten om particulier groen te promoten, van een laagdrempelige activiteit tot een intensieve cursus.
- Stimuleert verschillende typen tuinbezitters in hun omgeving om (op een natuurlijkere manier) te tuinieren.
Elke gemeente vraagt om andere aanpak. Op deze website vind je praktische tools en tips om als IVN of KNNV vrijwilliger in jouw gemeente met Steenbreek aan de slag te gaan.
Aan de slag met Operatie Steenbreek!
Met de volgende vier stappen zet je Steenbreek in jouw gemeente op de kaart.
STAP 1: Zoek de samenwerking en bouw een coalitie
Samenwerking met de gemeente
Gemeenten sluiten zich aan bij Stichting Steenbreek. Leden van IVN en KNNV, Tuinambassadeurs en/of andere groene vrijwilligers ondersteunen de gemeente bij deze campagne. Voor vrijwilligersorganisaties is het de kunst om een goede werkverhouding te vinden met de gemeente. Wanneer je als KNNV- of IVN afdeling, als groene vrijwilliger of Tuinambassadeur enthousiast bent om aan de slag te gaan met Steenbreek is het verstandig om stil te staan bij je rol in dit proces. In iedere gemeente is de betrokkenheid van professionals namelijk anders georganiseerd. Dit heeft voor- en nadelen.
- Sommige gemeenten nemen zelf volop initiatieven en stellen een projectleider aan. Dat is fijn. Als groene club kan je meedenken en de activiteiten ondersteunen door mee te helpen. Een projectleider is soms een beleidsmedewerker van de gemeente (bijv. Leiden) en is daarmee ingebed in de organisatie. In Den Haag ligt de uitvoering in handen van Duurzaam Den Haag, een centrum met professionele projectleiders die ervaring hebben met bewonersparticipatie.
- Sommige gemeenten huren voor een korte tijd een zzp-er als projectleider in. Voor deze persoon kan het lastig zijn om de gemeente mee te krijgen in de plannen. Vaak wordt zo’n projectplaats maar korte tijd gefinancierd. Je kan er bij de gemeente op aandringen dat ze de projectleiding goed regelen, denk aan inbedding in de organisatie en een langere termijnvisie.
- Ook komt het voor dat de gemeente Steenbreek activiteiten over laat aan de vrijwilligers, bewonersinitiatieven en groene clubs. Zij komen met de ideeën en de gemeente geeft een financiële bijdrage voor de activiteiten. Wees er in deze situatie scherp op dat de gemeente betrokken blijft en de eindverantwoordelijkheid op zich neemt.
Goede voorbeelden zijn te vinden in bijvoorbeeld Den Haag en Leiden. Meer informatie over het vormgeven van samenwerkingen vind je in deze presentatie.
Coalitie bouwen
Naast de samenwerking met de gemeente, is het ook zinvol om met andere partijen samen te werken. Zoals met groene organisaties, maar ook door samen te werken met organisaties uit andere sectoren (welzijn, water, gemeente, wonen, hoveniers/tuincentrum) kun je expertises bundelen, nieuwe doelgroepen bereiken en je bereik vergroten. Stel jezelf de volgende vragen:
- Wat heb ik te bieden?
- Wat heb ik nodig?
- Wat hebben anderen te bieden?
STAP 2: Kies je doelgroep
Een belangrijke stap bij het ontwikkelen van een actie, activiteit of cursus is het bepalen van de doelgroep.
Tuintypes
Een handig hulpmiddel daarbij is de indeling van ‘tuintypes’ op basis van kleur. In onderstaande afbeelding zie je welke tuintypes er zijn en hoe zij hun tuin zien. Rode tuintypes hebben weinig binding met hun tuin: hun tuin is dan ook vaak volledig betegeld. Gele tuintypes vinden dat een tuin erbij hoort en zien het als een sociale verplichting en noodzakelijk kwaad. Voor blauwe en groene tuintypes staat een tuin juist gelijk aan ontspanning en genieten.
Dit geeft handvatten bij het kiezen van je doelgroep. De blauwe en groene tuintypes, die de tuin gebruiken als visitekaartje, rustplek of verblijfsruimte, zijn gemakkelijker te bereiken dan de rode tuintypes. Bij de rode tuintypes zijn echter grotere stappen te behalen.
Je kunt ervoor kiezen om je te richten op één doelgroep (of kleur) in je gemeente. Je kunt ook op wijkniveau kijken: Op welke wijk wil je je richten en welke tuintypes wonen daar?
Benieuwd welk tuintype jij bent? Doe hier de tuintest! Ook leuk om in je gemeente te verspreiden. Meer inzicht in de motivaties en achtergronden van tuinbezitters? Lees Tussen Grijs en Groen van het SCP (2016).
Figuur: Tuintypes op basis van kleur
Redenen voor het niet vergroenen van tuinen – tips voor de praktijk
De scriptie van Sara Reijnders geeft inzicht in de redenen die mensen hebben voor het niet vergroenen van de tuin. Zij heeft hierbij specifiek gekeken naar de groep tuineigenaren die een grijze tuin heeft, maar eigenlijk een groenere tuin wil.
Uit haar onderzoek blijkt dat er veel verschillende en meerdere redenen zijn voor het niet vergroenen van de tuin. Opvallend is dat veel mensen de perceptie hebben dat verharding nodig is voor de manier waarop zij de tuin willen gebruiken.
Lees hier haar samenvatting voor de praktijk.
STAP 3: Organiseer een actie of activiteit
Een belangrijk onderdeel van Steenbreek is het organiseren van acties en activiteiten om bewoners enthousiast te maken over particulier groen. Voorbeelden van acties en activiteiten die je kunt organiseren zijn: een lezing, een excursie, tuin adviesgesprekken of een tuincursus.
Organiseer een workshop “Een levende tuin maak je zelf”
KNNV geeft 13 tips voor activiteiten die je kunt organiseren in het kader van Operatie Steenbreek.
Op de Inspiratiedag Operatie Steenbreek kwamen aanbevelingen naar voren om van je actie of activiteit een succes te maken:
Aanbeveling 1: Sluit aan bij de actualiteit
- Sluit aan bij logische verandermomenten om iets aan de tuin te doen; zoals renovatie in de wijk (i.s.m. een woningcoöperatie), verhuizing (via Funda), nieuwbouw (i.s.m. gemeente/projectontwikkelaar). Duurzaam Den Haag stuurt nieuwe bewoners een brief.
- Benut actuele problemen die mensen zelf ervaren om het gesprek aan te gaan, zoals wateroverlast.
Aanbeveling 2: Geef praktisch, concreet en haalbaar advies
- Maak je advies zo laagdrempelig mogelijk en sluit aan bij wat een tuinbezitter wil met haar/zijn tuin. Vergroenen van tuinen kan heel eenvoudig, goedkoop en onderhoudsvriendelijk. Dat kan ook in een strakke moderne tuin, met nog steeds plek voor afvalcontainers, fiets en terras.
- Sluit aan bij wat bewoners willen. Zo werd een stenen plein in Den Haag omgevormd tot een golvend grasveld, omdat de mensen gebruiksgroen willen om op te picknicken.
- Organiseer laagdrempelige activiteiten waar bewoners advies kunnen krijgen, bijvoorbeeld een inloopmiddag in bibliotheek of buurtcentrum. Betrek een ontwerper en men kan meteen een schets voor een groenere tuin meenemen.
Aanbeveling 3: Beinvloed de sociale norm
- Zowel vergroenen als verstenen van de tuin werkt aanstekelijk. Beinvloed de sociale norm rondom tuinen op een positieve manier. Goed voorbeeld doet goed volgen! Doe buurtacties, leg geveltuintjes aan met de hele straat. Collectief doen er meer mensen mee en het is meteen ook een gezellige dag, met snel resultaat.
- Deel de complimentenkaart uit aan mensen met een groenere tuin.
Download de complimentenkaart hier
STAP 4: Promoot je actie of activiteit
Je weet wie je doelgroep is én met welke actie of activiteit je hen wilt bereiken. De volgende stap is om je actie of activiteit te promoten en zichtbaar te maken. In deze presentatie lees je meer over communicatie. In onderstaande IVN factsheets vind je praktische tips over het invullen van je communicatie.
Hoe kom ik in de krant
Algemene tips social media
Facebook Tips
Twitter Tips
Handleiding opzetten Facebook pagina
Handleiding opzetten Twitter account
Handleiding MailChimp
Een aantal algemene tips:
- Verplaats je in die doelgroep. Zend niet je eigen boodschap, maar sluit aan bij de belevingswereld van de tuineigenaren die je wilt bereiken.
- Biedt handelingsperspectief, zodat de tuineigenaren weten wat hun eerste stap is. Zo weten mensen welke actie ze kunnen ondernemen.
- Denk na over wie de afzender is van de communicatie: is het handig dat dat de gemeente is, of juist de lokale coalitie van de groene clubs. Zorg ervoor dat je ook als partner genoemd wordt.
