Verslag Inspiratiebijeenkomst Operatie Steenbreek

Op zaterdag 17 september vond de landelijke inspiratiedag Operatie Steenbreek plaats op de Haarlemmer Kweektuin. Zo’n 60 mensen o.a. IVN’ers, KNNV'ers, Groei en bloeiers, tuinambassadeurs, docenten van de cursus tuinreservaten en anderen lieten zich inspireren door sprekers en workshops om de trend van verstening in tuinen tegen te gaan en meer groen in tuinen te stimuleren.

Dagvoorzitter Linda IJmker, projectleider IVN en landelijk werkgroeplid Operatie Steenbreek opende de dag door het belang van tuinen te benadrukken in onze aanpassing aan klimaatverandering. Denk hierbij aan de wateroverlast bij hoosbuien die we eerder dit jaar zagen en de hittegolf die we achter de rug hebben. Bij een hittegolf kan het in de stad 5 tot 8 graden warmer zijn dan in een groene omgeving. Bekijk de inleidende presentatie.

Steenbreek023 als voorbeeld

Na een interactieve kennismaking met de deelnemers nam Annemarie Kok ons mee in haar ervaringen vanuit de campagne Steenbreek023 in Haarlem. Zij werkt samen met bewoners in Haarlem aan het vergroenen van tuinen. “Als mensen zelf wateroverlast ervaren, staan ze zeker open voor een gesprek over hoe je met vergroening dat kunt oplossen.”

De moeilijkste doelgroep om te bereiken zijn de zogenoemde rode eigenzinnige tuintypes. Degenen die hun tuin helemaal hebben betegeld. Deze mensen zien tuinieren als “werk”. Bij de blauwe, groene en gele tuintypes, die de tuin gebruiken als visitekaartje, rustplek of verblijfsruimte, is meer winst te behalen. Maar dan moet je wel je de juiste kanalen en argumenten gebruiken.

De groep jonge gezinnen met vaak twee werkende ouders, hebben weinig tijd, maar zijn soms wel via de kinderen te bereiken. Uit recent onderzoek van Alterra blijkt dat het krijgen van kinderen zowel een reden kan zijn om de tuin te vergroenen als juist te verstenen. Bied daarom mensen een concreet en passend handelingsperspectief. Met vijf hele gemakkelijke stappen laat Steenbreek023 zien dat het vergroenen van een tuin, simpel, snel en goedkoop kan.

In de lokale Steenbreek campagne van Haarlem is in samenwerking met veel partijen ingezet op een mediacampagne, straat- en buurtacties, tuinexcursies, laagdrempelige workshops voor tuinbezitters en voorbeeldtuintjes. Als het gaat om tuinen, blijken mensen gevoelig voor wat hun buren of vrienden doen. Goed voorbeeld doet goed volgen! Bekijk de presentatie van Annamarie Kok.
lunch inspiratiedag operatie steenbreek
Foto: Biologische lunch met streekproducten van Het Kweekcafé

Aanbevelingen

Ook tijdens de workshops kwamen veel aanbevelingen naar voren om tuinbezitters te helpen hun tuinen te vergroenen. Het gouden ei is er wellicht niet, maar onderstaande inzichten zijn wel te gebruiken voor IVN’ers en KNNV'ers bij het vormgeven van lokale activiteiten in het kader van Operatie Steenbreek.

Sluit aan bij logische verandermomenten om iets aan de tuin te doen; zoals renovatie in de wijk (i.s.m. woningcoöperatie), verhuizing (via Funda), nieuwbouw (i.s.m. gemeente/projectontwikkelaar). Duurzaam Den Haag stuurt nieuwe bewoners een brief.
Benut actuele problemen die mensen zelf ervaren om het gesprek aan te gaan, zoals wateroverlast.
Sluit aan bij wat bewoners willen. Zo werd een stenen plein in Den Haag omgevormd tot een golvend grasveld, omdat de mensen gebruiksgroen willen om op te picknicken.
Beinvloed de sociale norm rondom tuinen op een positieve manier. Goed voorbeeld doet goed volgen! Geef groene tuineigenaren een complimentkaart. Doe buurtacties, leg geveltuintjes aan met de hele straat. Collectief doen er meer mensen mee en het is meteen ook een gezellige dag, met snel resultaat.
Geef praktisch, concreet, haalbaar advies. Maak het zo laagdrempelig mogelijk en sluit aan bij wat een tuinbezitter wil met haar/zijn tuin. Vergroenen van tuinen kan heel eenvoudig, goedkoop, onderhoudsvriendelijk. Dat kan ook in een strakke moderne tuin, met nog steeds plek voor afvalcontainers, fiets, terras.
Organiseer laagdrempelige activiteiten waar bewoners advies kunnen krijgen bijvoorbeeld een inloopmiddag in bibliotheek of buurtcentrum. Betrek een ontwerper en men kan meteen een schets voor een groenere tuin meenemen.
Werk samen! Met andere groene organisaties, maar ook door samen te werken met organisaties uit andere sectoren (welzijn, water, gemeente, wonen, hoveniers/tuincentrum) kun je expertises bundelen, nieuwe doelgroepen bereiken en je bereik vergroten. Stel jezelf de volgende vragen: Wat heb ik te bieden? Wat heb ik nodig? Wat hebben anderen te bieden?
Bij veel activiteiten spelen vrijwilligers een belangrijke rol, maar het coördineren van een campagne of opbouwen van een coalitie is een grote klus. In Haarlem was er een projectleider aangesteld vanuit de gemeente. Bij Duurzaam Den Haag werken medewerkers in opdracht van de gemeente Den Haag aan Operatie Steenbreek.

excursie Haarlemmer Kweektuin Foto: Excursie op de Haarlemmer Kweektuin waar ook voorbeeldtuintjes voor Operatie Steenbreek zijn aangelegd.

Workshops

In de middag vonden verschillende excursies en workshops plaats. Hieronder kun je diverse presentaties en materialen downloaden.

Workshop: Hoe laat je jouw gemeente aansluiten bij Operatie Steenbreek? – Jori Hoving, Wondergroen/Operatie Steenbreek

Presentatie

Workshop: Aan de slag met de cursus tuinreservaten of als tuinambassadeur – Yvonne van Putten (KNNV), Marysa van Raalte en Hans Kerkhoff (IVN Zuid- Kennemerland)

pdf: 13 dingen die je als een tuinambassadeur kunt doen
link: hoe organiseer je een cursus tuinreservaten

Excursie: Drie parkeerplaatsen zijn getransformeerd tot stadse voorbeeldtuintjes – Iris Veltman, Iris’ Garden Ecology.

pdf: terugblik op de excursie en info voorbeeldtuintjes

Workshop: Samen meer impact! Lokale coalities bouwen voor Operatie Steenbreek – Marijke van Woerkom (KNNV)

presentatie

Workshop: Hoe stimuleer je vergroening van tuinen bij verschillende typen tuineigenaren? – Anna Kreffer, Duurzaam Den Haag