Cursus: Dieper de Natuur in, april 2024

Maandagavond was de tweede theorieavond van de cursus ‘Dieper de natuur in’ van IVN Hoogeveen. Deze avond stond in het teken van ‘leren van het verleden’ en de natuur in dit seizoen.

Bart Pijper was de spreker van de avond en leidde de avond in met de vraag ‘Wanneer is het tijdperk van de mens begonnen?’ Het antwoord op die vraag is ingewikkeld, want hoewel 60.000 jaar geleden de mens uit Afrika is vertrokken, was het pas later dat de mens ook daadwerkelijk de natuur dusdanig beïnvloedde dat er verandering plaatsvond in ecosystemen. En wanneer vond die verandering dan plaats in Hoogeveen?

In de omgeving van Hoogeveen vond vanaf 1626 vervening plaats, tussen 1850 en 1900 werd er veel bos aangeplant, van 1930 tot 1950 is men begonnen met ontginnen van gebieden, tussen 1950 en 1960 vond kanalisering en ruilverkaveling plaats en tussen 1945 en 2020 is Hoogeveen pas echt verstedelijkt. Dit werd duidelijk gemaakt aan de hand van kaarten van het Drents Archief, zoals de kaart bij deze post uit 1634. Hierop is het hedendaagse Hoogeveen al wel te zien, maar heette het toen nog ‘Nieuw Echten’ in het gebied, Echter Groote Veenen.

Over de jaren heen is er veel veranderd in de omgeving. Zo vertelde Bart dat het Kinholtsbos was aangeplant en in 1900 alweer deels was verdwenen. In 1950 is er gekanaliseerd in de omgeving en van 1988 tot en met 2024 is er verstedelijkt in de omgeving. Daardoor is het Kinholtsbos flink ingeslonken.
De Pesserma is in 1960 ontgonnen en na de overstroming van 1998 werd duidelijk dat er meer water moest worden vastgehouden. Daarom is in 2014 het Oude Diep opnieuw ontworpen en tien jaar later is dat een volledig ontwikkeld natuurgebied.

De eerste helft werd afgesloten met de vraag ‘Is er wat te leren voor de toekomst?’ En dat gaf weer wat we eigenlijk altijd horen waar het aankomt op de groene toekomst. Er heerst onzekerheid, de natuur is kwetsbaar, maar er heerst ook hoop en er is ruimte en nood aan zelfreflectie. Maar als eindconclusie was er dan toch het verlossende antwoord: “Als we kijken naar wat er vanaf 1634 gedaan is aan ontginning, vervening, kanalisering, ruilverkaveling, verstedelijking, dan zien we dat we altijd hebben gedacht dat we het juiste deden en achteraf bleek dat misschien niet zo te zijn. Dus wie weet doen we nu ook hetzelfde en blijkt over honderd jaar, dat dit ook niet werkt.” Een stukje bewustwording dus, want dat het beter moet is wel bekend… Maar hoe?

Na een korte pauze om alle informatie even te verwerken, ging het tweede deel over wat er in april en mei in de natuur te zien is. Een hoop planten en dieren kwamen voorbij met foto’s en uitleg.

Wederom een leerzame avond. Op naar 6 mei.

Tekst: Judith Duinkerken
Afbeelding: Drents Archief