Buurt vergroenen
3 jaar Huisje Boompje Beestje: resultaten tot nu toe zeer positief
Drie jaar lang werkten Kinderpostzegels, Valente en IVN Natuureducatie dankzij de Nationale Postcodeloterij aan de uitvoering van Huisje, Boompje, Beestje: een project met een groen karakter voor kinderen in de maatschappelijke- en vrouwenopvang. Op 30 november 2020 vond het online event van Huisje Boompje Beestje plaats.
Tijdens de bijeenkomst werd teruggeblikt op de afgelopen drie jaar Huisje Boompje Beestje. Het delen van ervaringen/inzichten vanuit de opvanglocaties stond centraal, belangrijk doel was om met elkaar inspiratie op te doen om de natuur nog effectiever in te zetten ten behoeve van kinderen. Ook werden ook de belangrijkste inzichten uit het wetenschappelijk onderzoek van Hogeschool Leiden en de Vrije Universiteit Amsterdam gedeeld.
Pascal de Smit, directeur Kinderpostzegels: “Er zijn in totaal 21 gehonoreerde subsidieaanvragen voor groene opvangplekken en/of georganiseerde dierenactiviteiten. Concreet betekent dit dat er op 21 opvanglocaties (combinaties van) natuurspeeltuinen, moestuinen en activiteiten met dieren zijn ingericht. Met als doel om kinderen in maatschappelijke- en vrouwenopvang een betere plek te bieden voor een veilig thuis. Een prachtig project, we zijn ontzettend trots dat we dit met elkaar voor elkaar gekregen hebben.”
Ervaringen uit het werkveld
Uit onderzoek blijkt dat spelen in het groen, werken in een moestuin en contact met dieren een positief effect hebben op het zelfvertrouwen van kinderen in de opvang. Het vermindert stress en maakt dat ze beter kunnen omgaan met hun problemen. Hulpverleners benoemen ook nog de volgende effecten:
- Kinderen zijn trots op het opvangcentrum: ze willen soms zelfs vriendjes meenemen om de tuin te laten zien
- Het zelfvertrouwen van kinderen groeit: bijvoorbeeld door het verzorgen en onderhouden van een moestuin met duidelijk resultaat
- Inzet van natuur bleek extra waardevol tijdens Corona: in sommige gevallen zijn de (speel)tuin, moestuin, kas en zandbak opengesteld tijdens de lockdown
- Inzet van dieren helpt kinderen om zich open te stellen: een treffend voorbeeld van een meisje dat rechtstreeks tegen de hond van de opvang ging praten over haar persoonlijke situatie, een doorbraak in haar hulptraject
- Inzet van dieren en natuur helpt nieuwe kinderen in de opvang: na binnenkomst laten andere kinderen vol trots de tuin en hun vorderingen/werkzaamheden zien
- Vooral tijdens moeder-kind activiteiten wordt de onderlinge band versterkt
Voor de deelnemers van het online event is het belang van meer natuur in de opvang duidelijk. Natuurbeleving mag wat hen betreft van “nice to have” naar “need to have” gaan. Het online event heeft hulpverleners geïnspireerd en op nieuwe ideeën gebracht om de natuur nog gerichter in te zetten voor kinderen in de opvang. Belangrijk aandachtspunt blijft daarbij de borging: door het organiseren van activiteiten (specifiek afgestemd op de behoefte van het kind en zijn/haar gezin) wordt impact gerealiseerd.
Onderzoek
Als onderdeel van het project is er onderzoek gedaan door Hogeschool Leiden en de Vrije Universiteit in Amsterdam. Elise Peters, onderzoeker Hogeschool Leiden: “Uit het onderzoek blijkt dat ouders die met hun kinderen in de opvang wonen zich sterker verbonden voelen met hun kind en competenter en autonomer in hun ouderschap wanneer ze in de natuur zijn. Dit is een interesant inzicht, het geeft tevens nieuwe aanknopingspunten voor het ondersteunen van gezinnen in de opvang.”
Er zijn twee wetenschappelijke artikelen te lezen:
In deze studie verkenden opvangprofessionals de voordelen van een tuin, een kinderboerderij en een natuurrijke speeltuin. Professionals vertelden aan de hand van allerlei voorbeelden onder andere dat natuur mogelijkheden biedt voor het besteden van vrije tijd, sociale verbondenheid ondersteunt, het welbevinden versterkt, en ook dat zij zien dat natuur ouders ondersteunt in hun ouderschap.
In deze studie is bekeken of ouders hun ouderschap anders ervaren wanneer ze in de natuur zijn dan wanneer ze in de standaard binnencontext van de opvang zijn. Het onderzoek laat zien dat ouders zich sterker verbonden voelen met hun kind en zich competenter en autonomer voelen in hun ouderschap wanneer ze in de natuur zijn, in vergelijking tot hoe ze zich voelen wanneer ze binnen in de opvang zijn. Dit is een belangrijk inzicht, omdat we weten dat de gevoelens van verbondenheid, competentiebeleving en autonomie de basis vormen voor welbevinden van ouders en voor een positieve opvoedingsstijl.
De wetenschappelijke inzichten geven tevens reden om de natuur goed te blijven gebruiken bij het ondersteunen van gezinnen in de opvang.
Resultaten Huisje Boompje Beestje
In totaal zijn er 21 gehonoreerde subsidieaanvragen voor groene opvangplekken en/of georganiseerde dieractiviteiten:
- Op 2 vrouwen- en daklozenopvanglocaties (10%)
- Op 6 daklozenopvanglocaties (30%)
- Op 13 vrouwen opvanglocaties (60%)
Het betreft hier (combinaties van):
- 18 natuurspeeltuinen
- 17 moestuinen en
- 13 activiteiten met dieren
Er zijn vijf icoonlocaties gerealiseerd. Deze locaties zijn door IVN intensiever begeleid bij het inzetten van groen in de opvang. Het betreft:
- Leger des Heils Noordkaap Amsterdam
- Tussenvoorziening Utrecht
- Perspektief Den Haag
- Rosa Manus Leiden
- SMO De Koning Helmond.
Daarnaast heeft IVN met input vanuit de icoonlocaties ondersteunend materiaal ontwikkeld en geleverd:
- 10.000 rugzakjes met set natuurontdekmaterialen
- 30 Doeboxen voor locaties
- Doeboekjes voor 0-6 en 6-12 jaar
- Groene vrijwilligersaanpak
- Training/workshop Kriebelkids en Moestuinieren
- Activiteitenkalender moestuinieren en natuurbeleving.
