Natuur inzetten in de zorg, zelfs vanaf een stadslocatie

Steeds meer medewerkers binnen Dimence Groep willen de natuur inzetten bij de begeleiding of behandeling van mensen. Omdat ze weten hoe goed het is om buiten te zijn, niet alleen voor de cliënten en deelnemers, óók voor zichzelf. Maar hoe doe je dat wanneer je werkplek niet in het groen ligt? Daarover ging ik in gesprek met collega’s die dit al in praktijk brengen: Jonas Mulder en Cor Kooistra. En met Tina Rozendal van IVN Natuureducatie Overijssel, die met ons meedenkt over geschikte locaties.

Contact maken en in beweging komen

Jonas Mulder, SPH bij Mindfit kring Zwolle Oost, werkte voorheen in de 24-uurszorg. Daar kon hij vaak met mensen naar buiten: ‘Even koffiedrinken en ondertussen een gesprek voeren. Je krijgt makkelijk contact als je buiten bent’. Bij Mindfit is dat anders en Jonas moest dan ook wennen aan het werken in ‘een kamer met een whiteboard en bureau’. Hij wilde onderzoeken of hij ook in dit werk naar buiten kon gaan en vond gehoor bij zijn collega Anneleen Dijkstra, die ook graag buiten wilde werken.
Voor Cor Kooistra, sinds begin dit jaar SPV bij team Angst & Stemming van Dimence in Zwolle, was hardlopen altijd al zijn hobby: ‘Hoe slecht het weer en hoe hoog de drempel om te gaan ook was, na afloop voelde ik me altijd beter en meer ontspannen’. In zijn vorige baan in de verslavingszorg merkte hij dat veel mensen het moeilijk vonden om verandering te krijgen in hun leven. Dat bracht hem op het idee om letterlijk mensen in beweging te brengen.

Buiten behandelen: ‘Oh, kan dat ook?’

Jonas kwam via DGDuurSaam in contact kwam met Leonie Belshof, een buitenpsycholoog van Mindfit en Tina Rozendal van IVN Natuureducatie Overijssel. Samen met Anneleen volgde hij een webinar en workshop bij Leonie. Daar kregen ze handvatten hoe ze buiten kunnen werken. Tina Rozendal hielp bij het uitzoeken van geschikte locaties.
Cor volgde vijf jaar geleden al de training running therapy. Bij Dimence zocht hij contact met de PMT-er Joffrey Haarmeijer en samen zetten ze de running therapie op voor cliënten uit hun team.

Jonas is het buiten behandelen in praktijk gaan brengen door op donderdagmiddagen met zijn cliënten af te spreken op het Engels Werk, een park met restaurant aan de rand van Zwolle. Collega Anneleen deed hetzelfde en zo kunnen ze elkaar bellen, mocht er buiten iets onverwachts gebeuren.
Jonas besprak zijn plan vooraf met zijn cliënten, legde uit wat de waarde is van buiten behandelen en hoe ze om zouden gaan met onder andere privacy en slecht weer. De meeste cliënten waren er gelijk voor in. Reacties die Jonas hoorde waren: ‘Oh, kan het ook buiten?’ en ‘Dit sluit precies aan bij wat ik nodig heb’. Mensen die het spannend vonden hielp hij over de drempel door te zeggen: ‘We gaan het één keer doen en dan weet je wat je ervan vindt’.

Cor merkte dat iedereen in het begin wel wil, maar dat na de eerste paar keer ook veel mensen afhaken. Zijn ervaring is dat als mensen vier keer mee geweest zijn, ze ‘om’ zijn en er zelfs naar uit kijken: ‘Er komt een bewegingsprikkel op gang en de groep vormt zich. Dat stimuleert’. Hij merkt dat mensen meer zelfvertrouwen krijgen in zichzelf en door letterlijk in beweging te komen, komt er ook beweging in de rest van hun leven. Hij benadrukt dat het belangrijk is om vooraf de signaleringsplannen door te nemen van de deelnemers: ‘Zo weet je wat er kan gebeuren en wat je dan moet doen. Verder is het ook gewoon gezond verstand en de kracht van de groep gebruiken. Het regelt zich eigenlijk altijd wel’.  Hij spreek met de deelnemers altijd af dat ze zelf verantwoordelijk blijven en naar de huisarts zullen gaan als ze klachten krijgen.

Focus op wat wél mogelijk is

Voor collega’s die niet een heel dagdeel buiten willen werken, zocht Jonas met Tina naar een buitenlocatie dichter bij de Roelenweg, een locatie van Dimence Groep in het stadscentrum van Zwolle. Tina: ‘Deze locatie ligt niet in een groene omgeving. Dat stimuleert niet direct om met cliënten naar buiten te gaan. Dat willen we aantrekkelijker maken en medewerkers verleiden toch naar buiten te gaan. We focussen op wat er wél mogelijk is’. Tina en Jonas kwamen uit op het Eekhoutpark, op 10 minuten loopafstand van de Roelenweg. Samen met Jonas heeft Tina de route naar het parkje uitgeprobeerd: ‘Zijn er (te) veel prikkels en afleiding door het verkeer en de omgeving? Of is het gewoon lekker om in beweging te zijn en stoort het niet?’
Cor en zijn collega hebben op donderdagmiddag een kamer aan de Grasdorpstraat gereserveerd, tegenover Park de Wezenlanden. Deze fungeert als uitvalsbasis voor de running therapy door het park. Vooraf is hij een keer gaan rondlopen om te kijken welke mogelijkheden er in het park waren. De route die hij loopt, past hij aan aan de wensen van de deelnemers.

Ervaringen tot nu toe

Jonas is inmiddels met tien cliënten naar buiten gegaan. Geen van deze mensen wil meer terug de spreekkamer in. Jonas zegt over het buiten werken: ‘Het gaat best natuurlijk. Er zijn meer mogelijkheden dan in een behandelkamer. Het biedt ruimte om te oefenen op een manier die binnen niet goed werkt: bewegen, schreeuwen,…’. De registratie doet hij na afloop in het restaurant. Dat gaat prima. Alleen een nieuwe afspraak plannen in USER via de telefoon, werkt nog niet handig.
Hij vond de samenwerking met Tina prettig: ‘Zij heeft net een andere kijk, met wat meer bravoure. En dat helpt omdat het binnen Mindfit nog niet zo normaal is. Zij heeft een belangrijke functie om het onder de aandacht te houden, ze zorgt dat je het echt in praktijk gaat brengen en bespreken met je collega’s.’

Cor is met vier mensen gestart, waarvan drie nog steeds meedoen. De deelnemers zijn verbaasd dat ze veel meer blijken te kunnen dan ze dachten. Cor: ‘Mensen halen de eindstreep door goed naar zichzelf te leren luisteren en te doseren, weer en wind te trotseren en zichzelf serieus te nemen. Dit zijn waardevolle vaardigheden die hen ook helpen in hun dagelijks leven.

De elementen trotseren

Het buiten werken bevalt Jonas goed: ‘Beweging en buiten zijn maakt mensen actiever en houdt ze dus scherper. Dat geldt ook voor mijzelf’. Jonas is van mening dat je met iedereen naar buiten kunt. Persoonlijke interesse en ervaring van de behandelaar helpen volgens hem om cliënten mee te krijgen. Jonas: ‘Buiten behandelen past ook bij de aandacht voor een gezonde leefstijl die in opkomst is. Als behandelaar heb je een voorbeeldfunctie. Inmiddels is er een tweede koppel in kring Zwolle Oost dat hun behandeling op hetzelfde dagdeel in het Engels werk doet.

Cor liep de afgelopen periode steeds door de regen met zijn groep. Mensen om hem heen vroegen zich af waarom hij zichzelf dat aandoet. Voor Cor is het een kwestie van het goede voorbeeld geven en uitdragen dat je je niet moet laten weerhouden. Dat geldt voor de therapie, maar zeker ook voor de rest van je leven: ‘geen excuses, geen smoezen, je leert doorzetten, ook als het moeilijk is’. De mensen die met hem meelopen, zijn na afloop extra trots dat ze doorgezet hebben.