Tijdelijke kleur

Natuurweetje gepubliceerd op 18 april 2018

Het voorjaar is net als het najaar de tijd van de kleuren. De tijdelijke kleuren wel te verstaan die vooral bladeren vertonen. Bij het ontluiken en bij het afsterven dus. Het bladgroen (chlorofyl) is dan niet alles overheersend aanwezig zodat de basiskleuren van het blad en vaak ook van de bladsteel goed te zien zijn. In de zomer is alles in een tint groen onzichtbaar geworden en in de winter is bij de meeste plantensoorten geen blad aanwezig. Alleen bepaalde groenblijvende plantensoorten houden hun blad de winter door groen en vast. Daarvoor hebben ze dan wel extra eigenschappen gekregen om te voorkomen dat winterkoude de groene bladeren vernietigt.

Over herfstkleuren wordt veel geschreven en allerlei visuele middelen worden benut om er de lof over te zwaaien. De voorjaarskleuren komen weinig aan bod of het moet al zijn dat de bloeiwijzen van de planten bezongen worden. De bolgewassen als tulpen zijn dan duidelijk favoriet. Ook vruchtbomenbloei komt veel aan de orde. Maar over de ordinaire onkruiden en tuingewassen wordt niet dikwijls gerept.

Toch zijn ook daar prachtige kleuren te zien, ook al is het veelal maar heel tijdelijk. Wie het geluk heeft om een tuin of park in de nabijheid te hebben is in het voordeel. Daar immers is dichtbij het verloop van de voorjaarsontwikkeling van blad aan plant, struik en boom goed te volgen.

Kleuren bij Photinia fraseri (glansmispel), met de klok mee vanaf linksboven: valblad, in het voorjaar, jong blad, bloeischermen

Een heel duidelijk voorbeeld van bladverkleuring is te zien bij de Photinia heester. Daar is dan bovendien nog een extraatje waar te nemen omdat de ontwikkeling van nieuw en het afstoten van oud blad tegelijk plaats vindt. Dieprode kleuren (anthocyaan) komen dan tevoorschijn waar in de zomertijd weinig anders dan tinten groen de overhand hebben en de rode kleur verbergen. Zo is vooral bij deze struik gemakkelijk de jaarlijkse opeenvolging van het uiterlijk bepalende inwendige processen te volgen.

Jan van Twisk
Waalre, 18-4-2018

Meer natuurweetjes