Ooievaren
Natuurweetje gepubliceerd op 10 september 2019
Geregeld zijn er in het “tuingazon” jonge planten te zien van een soort Ooievaarsbek. Stervormig uitgespreid zijn daar de eerste groeistengels met een niervormig topblad te vinden. Na een maaibeurt zijn ze al snel weer terug. Bewijs dat de lage stervorm bedoeld is om hergroei na vraat snel te herstellen. Wanneer de plant zich echter buiten bereik van maaimachine of hongerige herbivoor bevindt is doorgroei naar een 20-30 cm hoge ijle losse plant mogelijk. Bloemen kunnen ontstaan uit hangende iets harige tonvormige knoppen. Mooi licht paarsrose gekleurde bloemen versieren daarna opgericht het geheel. De opvallende 5 bloembladen zijn aan de top diep ingesneden. Na een aantal dagen en bevruchting gaan de zaaddozen snel omhoog staan om tenslotte na rijping van onder naar boven open te barsten om het zaad weg te slingeren. De lege kleppen blijven opgerold nog even als in een carrousel aan de top hangen. Die opstaande lange vruchtdozen hebben de vorm van een forse snavel van een ooievaar en zijn dus de bron van de naamgeving “Ooievaarsbek”.
Onlangs in midden augustus werden mij een paar foto’s toegestuurd uit het Nederduitse grensgebied. Op een dun bewolkt hemelvlak waren vogels gezien die in een grote groep op trek waren. Het bleken ooievaars te zijn die op dat moment in een reusachtige groep van wel meer dan honderd individuen rondjes vliegend op zoek waren naar de juiste thermiek. Opstijgende warme lucht moest het hen mogelijk maken om zeilend met zo weinig mogelijk inspanning hun doel te bereiken. Helemaal naar Zuid Afrika waar een vliegtuig 11 uur voor nodig heeft. Zij doen er vele dagen over met tussenlandingen voor rust en ravitaillering. Eenmaal daar aangekomen op een glooiend weide- en graangebied blijven ze in kleine groepjes bijeen. Ze hebben dan duidelijk vakantie en hoeven alleen maar aan te sterken om na de zomer daar doorgebracht te hebben weer helemaal terug te vliegen naar hun voorjaarspalen in W. Europa. Daar wordt dan weer voor de volgende generatie gezorgd onder het genot van een langdurige periode kikkers e.d. eten. De maand augustus bereikt hebbend vertrekken ze weer zuidwaarts vooral naar de landen van het zuidelijk deel van Afrika om daar te overzomeren. De kringloop is weer om.
Jan van Twisk,
Waalre, 9-9-2019
