Grondsterren

Natuurweetje gepubliceerd op 29 mei 2019

Behalve de sterren in de hemel boven ons zijn er ook een heleboel sterren onder ons op de aardbodem. En dan natuurlijk ook nog die in de oceanen. Het is er vol mee en het zijn er ontelbare.

Met die sterren op de aardbodem worden hier niet die specifieke soorten paddenstoelen bedoeld die een stervorm vertonen. Het gaat om de planten die een stervorm vertonen in hun bouw. Dat vooral in hun jeugdig stadium. Maar er zijn er ook genoeg die het hun hele leven lang blijven vertonen. En dat dan speciaal in dat gedeelte dat direct op het aardoppervlak ligt. Het gaat hier om de rozet van grondbladeren. Die is er soms alleen maar in het jeugdstadium van de plant en wordt dan geleidelijk opgevolgd door een omhoog groeiende plant met stengels en bladeren en tenslotte bloemen met vruchten. Ook zijn er diverse planten die eigenlijk nooit het rozetstadium verlaten. Ze blijven laag en laten dan eigenlijk alleen maar hun bloemstengels opstijgen.

Het meizoentje is daar een duidelijk voorbeeld van. Er worden meestal maar weinig bladeren bij gevormd die echt omhoog steken. Ze vermijden daarmee in hoge mate dat ze door hongerige dieren afgevreten worden. De bloemen moeten wel omhoog om een grotere kans te hebben om door insecten bezocht te worden ter bevordering van de bestuiving. Een andere plantensoort die dit voorjaar in grote aantallen de aandacht trok was pas laat herkenbaar toen er kleine witte bloemetjes verschenen op de top van ragdunne soms vertakte staande stengeltjes. Pas toen de driehoekige zaaddoosjes gevormd waren werd het duidelijk dat hier het klein tasjeskruid in grote getale bladrozetjes had gevormd, plat op de grond. Allemaal sterretjes.

Maar er kwamen later ook grotere sterren tevoorschijn met flinke smalle bladeren met soms enige kartelrand vorming. Ook deze bladeren blijven lang plat liggen om pas later eventueel nog omhoog te gaan reiken wanneer de omliggende begroeiing dat stimuleert. Dat zijn diverse composieten soorten zoals de paardenbloem, streepzaad en havikskruid. Ook daar wordt het omhoog stekende deel in de vorm van al dan niet vertakte bloemstengels pas veel later opgebouwd. Het wordt hier wel sterk beïnvloed door de standplaats die vrij is of andere planten bevat. Dat geldt ook naar het bleek voor een heel andere plantensoort namelijk de zachte ooievaarsbek die in het kale gras verdwaald leek en daar de vrijheid had om zich lang plat uit te strekken. Zo zijn er nog veel meer plantensoorten die hun rozet meestal met een penwortel of wortelstok stevig verankeren in de bodem.
Om sterren te zien is omhoog kijken dus niet nodig. Er zijn talloze soorten op de grond te vinden.

Jan van Twisk,
Waalre, 29-5-2019

Meer foto’s

Meer natuurweetjes