Juli: IJsvogel – Alcedo atthis
Wat vliegt daar ineens voorbij? Een glinsterende streep oranje-blauw is het enige dat je zo gauw hebt kunnen zien. Toch weet je: dit was de eerste ijsvogel die ik heb gezien!
Wanneer je je verder verdiept in het gedrag van het kleine vogeltje weet je ook hoe en waar hij leeft. Hierdoor heb je ook de ijsvogel in het vizier gehad, stil zittend op een tak langs de kant van het water, wachtend op dat ene visje dat als voedsel gaat dienen. Zo ineens, vanuit het niets duikt de vogel razendsnel in het water en komt boven met de vis in zijn dolkvormige snavel. Het is het moment waarop je niet méér spijt kan hebben dan dit moment, omdat je telefoon leeg is en je het plaatje niet hebt kunnen vangen.
De eerste keer dat ik deze bijzondere vogel zag zat ik op de Agrarische Hogeschool Larenstein in Velp. In de heemtuin en studeertuin voor het futuristische gebouw kwam de vogel vaak langs. De ijsvogel is een tropisch ogende vogel in ons koude kikkerlandje, met zijn prachtige oranje-blauwe verenkleed. Een prachtige verschijning, maar ondanks de opvallende kleuren wordt de vogel door maar weinig mensen gezien. De vogel is erg schuw.
Een ijsvogel spotten is dus echt een gelukstreffer. In tegenstelling tot wat zijn naam suggereert is de ijsvogel geen liefhebben van ijs. Zijn naam is vermoedelijk een verbastering van het Germaanse Eisenvogel, oftewel ‘ijzervogel’, vanwege zijn metaalachtige glans van de blauwe veren. Een andere verklaring is dat de ijsvogel ’s winters nog weleens bij het ijs werd gezien om uit een wak te vissen. Afgelopen winter was voor de ijsvogel een moelijke periode: door de strenge vorst is veel viswater dichtgevroren, waardoor zijn voedsel onbereikbaar was.
Naast de onduidelijkheid over de herkomst van zijn naam komt het vogeltje ook voor in een aantal mythes en legendes en binnen sommige culturen geldt de vogel als symbool van rijkdom, vrede en schoonheid. Veren van het dieren werden in een talisman verwerkt als afweer tegen blikseminslagen, het hart werd als ketting gedragen om onheil af te wenden.
De ijsvogel is een echte viseter. Zijn voorkeur voor steile wanden om te broeden is de reden dat hij vooral te vinden is bij stromend water. Verder is de vogel te vinden bij stilstaand water waar de oever sterk begroeid is. Met subsidie van het waterschap is in 2016 een ijsvogelwand aangelegd in het natuurgebied de Oude Kene, waar hij tijdens een wandeling zomaar in je ooghoek kan opduiken.
Tekst: Bjorn Olthof
Foto’s: Bart Pijper
