2019 04 Bijen, Ton Zijp

Afgelopen weekend is in het kader van de Nationale Bijentelling
Nederland voor de tweede keer massaal bijen gaan tellen in de
achtertuin. Erg belangrijk dat we op deze manier beter op de hoogte
raken van de huidige bijenstand; bovendien raken de mensen wat meer
betrokken bij het wel en wee van de bij. Want laten we nou eerlijk zijn,
hoeveel bewoners van Amstelveen wisten daadwerkelijk dat er naast die
alom bekende honingbij nog 358 andere bijensoorten in ons Nederlands
luchtruim rondvliegen?
Waar veel mensen ook niet al te veel stil bij staan is dat er nog andere
dieren kunnen bestaan dankzij de bij. Het is wellicht een minder
populair verhaal hoe dit soort parasieten werken aan hun voortbestaan,
maar ook zij hebben hun functie binnen het ecosysteem waar bijen en
bloemen het middelpunt van vormen. En vaak spreken de verhalen die je
over parasieten kan vertellen meer tot de verbeelding dan de brave
verhalen van de bij en hommel.
Hoewel, onder de bijen zitten ook gevallen van luiigheid en profijt van
andermans inzet.
Koekoeksbijen gedragen zich net als de vogel met die naam: ze leggen hun
ei in ‘t nest van een ander, waarna de larve de oorspronkelijke bewoner
doodt en het voedsel dat door de moeder was achtergelaten consumeert.
Ook een favoriete hobby van knotswespen en hongerwespen.
Niet in alle gevallen doodt de larve een medebewoner: hij kan ook gewoon
eerder beginnen met het eten van de voedselvoorraad, waardoor degene
waarvoor het bestemd was uiteindelijk van honger sterft.
Graafwespen vangen en verdoven andere insecten en leggen de prooi bij
het nageslacht. De verdoving zorgt er voor dat de maaltijd niet te snel
bederft en de larve er lang over kan doen. Ook roofvliegen volgen deze
methode, maar het volwassen insect lust ook wel een dergelijke hap.
Nog een mogelijkheid: moeder wesp legt een ei ín de bij, zodat het
nageslacht het beest van binnenuit kan opeten. Die methode bestaat ook
in een externe vorm, waarbij het slachtoffer van buiten uit wordt
opgepeuzeld. En zo bestaan nog wel meer vormen van parasitisme waar de
bij last van heeft.
Maar vindt u dit maar zielig voor de bij, dan moet men zich maar
bedenken dat deze parasieten zelf ook ooit sterven, misschien worden ze
wel gevangen door een insecten-etende vogel. Die heeft uiteindelijk ook
niet het eeuwige leven en ligt ooit in een verborgen hoekje bij een boom
te vergaan, voer voor bacteriën en andere microben, waarna al die
stoffen omgezet worden in voedsel voor de boom, die in het nieuwe
seizoen kan gaan bloeien en daarbij maar wat graag een bij aan ziet
komen, ten bate van een volgend nageslacht.

Ton Zijp
Natuurgids IVN Amstelveen

Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.