Blog #30
Nostalgie
Ike Pots
De zeis, wie kent hem niet, of liever gezegd, wie kent hem nog? Eeuwenlang is er door boeren met zeis gemaaid maar door mechanisatie is er veel veranderd sinds die jaren. Door de opkomst van onder andere de bosmaaier met zijn ronkende benzinemotor verdween de zeis en daarmee helaas ook het ambacht. Gelukkig begint het tij te keren nu steeds meer mensen de voordelen ontdekken van dit oeroude werktuig dat al zo oud is als de weg naar Rome. Voor mij in ieder geval zo oud als mijn opa.
Het was in de jaren 60. Een lome zomerse dag. Bij het huis van mijn opa lag een klein stukje gras. Een grasveldje zoals we dat nu kennen, zou ik het niet willen noemen. Het was ruiger en gemengd met verschillende kruiden. Opa maaide het gras in alle rust. Het leek zo eenvoudig zoals hij daar met zijn zeis het gras langzaam snee na snee aan de kant legde. In een ritmische beweging, het zachte geluid van het gesneden gras en opa die al schuifelend het gras voor zijn voeten wegmaaide.
Geen haast. In zijn blauwe overall. Dat beeld is me altijd bijgebleven.
En nu 50 jaar later denk ik terug aan die tijd, terwijl ik de zeis in mijn handen heb en mijn eerste snee gras ga snijden.
Om zover te komen heb ik een paar technieken moeten leren. Want eerlijk is eerlijk, zo gemakkelijk is het niet. Het is een vak, een eeuwenoud ambacht.
Mijn carrière als zeismaaier start bij het Landschapsbeheer Groningen. Met mij zijn er nog een aantal gemotiveerde cursisten en even gepassioneerde begeleiders die vandaag alles zullen doen om ons de in’s en out’s te leren over dit prachtige vak.
Les 1: Allereerst is er het haren. Dat is een techniek waarbij je met een hamer het staal bewerkt op een haarspit (aambeeld), zodat een dunne rand ontstaat die vlijmscherp is. Dit lijkt eenvoudig!
Daarnaast is er nog het wetten van de zeis. Tijdens het maaien moet het blad van de zeis regelmatig worden nagescherpt met een strekel of wetsteen. Ook hier is een techniek voor die je je eigen moet maken.
Les 2: Onze messen zijn dankzij les 1 vlijmscherp gemaakt. Nu is het de kunst om in een vloeiende beweging het gras te snijden. Het is een kwestie van aanvoelen. Zie het gras, voel het mes en snij. Je wordt als het ware een met je zeis, gras en je omgeving. Als je het goed doet dan hoor je het gras ‘zingen’.
Ikzelf zal nog even moeten oefenen voor ook ik het gras hoor zingen. Oefening baart kunst zullen we maar zeggen. Maar wat een ervaring.
Steeds meer landschapsbeheerders kiezen voor het werken met de zeis omdat het kleinschalig landschapsonderhoud grote voordelen heeft. Het verhoogt de natuurwaarden waarbij de mens creatief met lichaam en geest bezig is, zowel in de natuur als met de natuur. Lang leve de zeis.
Foto’s: Ike Pots
