Pijnenburg

Ligging
Landgoed Pijnenburg ligt ten noordwesten van de Biltse weg, tussen Soest, Baarn en Lage Vuursche. Officieel ligt het in de gemeente Baarn. Het landgoed ligt, net als Lage Vuursche in de Laagte van Pijnenburg. Deze laagte is onderdeel van de Utrechts Heuvelrug maar lager en natter. Het landgoed grenst aan Soestdijk en bestaat uit drie boswachterijen: ’t Hooge Erf, Kievitsdal en De Brandenburg.
Landgoederen zijn vaak ontstaan bij grenzen. Denk aan rivieren en belangrijke wegen. Maar ook grenzen van bodemtypen, grondsoorten en landschapsvormen. Landgoed Pijnenburg is een voorbeeld. Dit landgoed, – vroeger veel uitgestrekter – lag zowel in Soest als in Baarn en is ontstaan op de grens van dekzandlandschap (De Zoom, Korte en Lange Duinen) en veengebied (Pijnenburg, Hees).

Hoe komt u er?
Door bijvoorbeeld te parkeren langs De Biltseweg. Op sommige plekken kunnen een paar auto’s staan. Ook bij ’t Spiehuis aan de Biltseweg is wat ruimte (een gedeelte van de parkeerplaats is gereserveerd voor gasten van ‘t Spiehuis). Na het parkeren, steekt u de Biltseweg over.
Op de fiets: volg het fietspad langs de Biltseweg of ga via de bossen.
Er stopt geen openbaar vervoer in de directe omgeving van Pijnenburg.

Honden:  moeten aan de lijn. Let op het bordje bij de ingang.

Wandelingen?
Het landgoed is voor het grootste deel vrij toegankelijk. Er zijn geen uitgezette wandelingen op het landgoed. Wel is er een lange wandeling van 16 km op wandelzoekpagina.nl te vinden.

Eten en drinken
’t Spiehuis voor lunch of diner, Biltseweg 45-47, gemeente Soest.
Reserveren aanbevolen.

Omvang
Nog niet zo lang geleden behoorde ook een uitgestrekt gebied links van de Biltseweg tot het landgoed. Oorspronkelijk strekt het landgoed zich uit van ongeveer 800 meter ten noorden van Pijnenburgergrift tot ongeveer 1200 meter ten zuiden van dit turfafvoerkanaal.

Eigenaar
Het landgoed is in handen van de familie Insinger. Het huis is niet toegankelijk maar grote delen van het landgoed wel. In het weekend zijn enkele lanen gesloten voor publiek.

Geschiedenis
In de voorlaatste ijstijd zijn het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug gevormd. Daartussen bleef in eerste instantie een gat over, die we nu de Laagte van Pijnenbug noemen. In deze laagte was het veel natter dan elders op de Utrechtse Heuvelrug waardoor plaatselijk veen ontstond. Ten westen van Baarn, ten zuidwesten van Soest en ten noorden van De Bilt lagen veengebieden die vanaf 1200 werden ontgonnen voor turfwinning. Monniken van het klooster Oostbroek ontgonnen de Laagte van Pijnenburg.

Die van Pijnenburg
Al in de 12e eeuw komt de naam Pijnenburg voor in een akte. Hierin wordt geschreven over een veenoorlog tussen ‘die van Pijnenburg’ en de Bisschop van Utrecht. Het geschil werd beslecht met toestemming tot het graven van de Pijnenburgergrift. In kaarten van voor 1647 wordt Pijnenburg aangegeven als kasteel. Rond 1640 zou het kasteel zijn afgebroken of afgebrand.

Huis in 1647
In 1647 werd er een huis gebouwd op het landgoed, ontworpen door Phlippus Vingboons. Het huis werd gebouwd in opdracht van mevrouw Sarah de Wael, weduwe van Jacob Jacobsz Hinlopen, schepen van de stad Amsterdam. Het werd een huis met een formeel lanenstelsel. Boerderij Laanzicht herinnert daar nog aan. De hoofdas werd langs de Pijnenburgergrift gelegd, nu de Biltseweg.
In 1823 is het park verlandschappelijkt en voorzien van een serpentinevijver.

De Wilde
In de 17e en 18e eeuw is het huis vaak van eigenaar gewisseld. Bij het huis hoorde onder andere het recht op twee kerkbanken in de Nederlands-hervormde Kerk van Lage Vuursche. In 1824 wordt de heer De Wilde eigenaar van het landgoed. Hij is rijk teruggekeerd uit Nederlands Indië. Door de heer De Wilde wordt in 1835 het huis aan de voorzijde uitgebreid met een nieuwe aanbouw: een groot rechthoekig landhuis gebouwd voor en tegen het oorspronkelijke huis. Hij heeft ook de mooie vijvers aan laten leggen en veel beuken geplant. Hij blijft hier wonen, tot hij het huis in 1859 verkoopt aan H.A. Insinger. In deze familie is het huis altijd gebleven. In 1911 wordt de heer E.H.D. Insinger eigenaar, die het huis laat verbouwen en moderniseren.

Wat kunt u verwachten?
Pijnenburg beschikt over uitgebreide bossen waarin u kunt wandelen. Diverse toegangen oa vanaf de Biltseweg. Een afwisselend landschap met loofbossen, dichte dennenbossen, weilanden, houtwallen en kleine witte huisjes met rode luiken. De bossen zijn een stuk rustiger dan die rond de Lage Vuursche.
Meer informatie zie landgoedpijnenburg.nl

Van buitenaf staat een landgoed vaak bloot aan bedreigingen: financiële, planologische en economische.
Tegenwoordig wordt de functie van recreatie steeds belangrijker (niet voor de eigen familie maar voor bezoekers). De redding van veel landgoederen is waarschijnlijk de functie van natuurbehoud en recreatief gebruik gecombineerd. Zie hiervoor ook het convenant van 2012.

Meer informatie
Er staat een mooi document over de Laagte van Pijnenburg, op de site van Utrechts Landschap
Gebruikte bronnen: website Kastelen en buitenplaatsen in Utrecht, Tastbare Tijd, cultuurhistorische atlas van de provincie Utrecht.
En Landelijk Soest door P. Augustinus en J. Simon