Korte Duinen
Ligging
Het gebied de Korte Duinen ligt in de gemeente Soest. Vanuit Soest en op de Soesterbergsestraat: links de Korte Duinen en rechts de Lange Duinen (samen De Soester Duinen genoemd). Het gebied ligt op de Noordwest-flank van de Utrechtse Heuvelrug.
Hoe komt u er?
De Korte Duinen zijn onder andere bereikbaar via de Maarschalkersteeg (zijstraat Birkstraat) of vanaf de parkeerplaats van voormalig ziekenhuis Zonnegloren, Soesterbergsestraat 125c, Soest
Wandelingen
IVN Eemland heeft een boekje gemaakt over het natuurpad de Korte Duinen, zie de pagina Natuurpaden IVN Eemland op deze website.
Dit natuurpad begint en eindigt op de parkeerplaats van het voormalige Ziekenhuis Zonnegloren, aan de Soesterbergsestraat.
Het pad wordt aangegeven met oranje paaltjes. De hoofdroute is ongeveer 10 kilometer en de verkorte routes zijn 8 of 6 kilometer.
Het boekje over dit natuurpad is niet meer verkrijgbaar maar het is nog wel als PDF te downloaden. Natuurpad De Korte duinen
Er is ook een NS-wandeling door dit gebied.
Honden: aangelijnd.
Eten en drinken: Restaurant De Korte Duinen.
Eigenaar: gemeente Soest
Verklaring naam
Oorspronkelijk lagen de Lange en Korte Duinen aan elkaar en vormde het één gebied. Dwars door de duinen was een pad. Dat pad vormde de verbinding tussen Soest en Soesterberg. Het pad werd een weg en kreeg uiteindelijk de naam Soesterbergsestraat. Het verdeelde de zandverstuiving in een groot gebied (de Lange Duinen) en een kleiner gebied (de Korte Duinen).
Geschiedenis
De Korte Duinen liggen op de Noordwest-flank van de Utrechtse Heuvelrug. Dit gebied is lang geleden ontwikkeld. In de Saale-ijstijd, 200.000 tot 120.000 jaar geleden, stroomde landijs vanuit Scandinavië Nederland binnen. Hierbij werd langs de randen van de ijsmassa de ondergrond opgestuwd. Een ijstong vanuit de Gelderse Vallei zorgde voor het ontstaan van de Utrechtse Heuvelrug.
Dekzand
Gedurende de Weichsel-ijstijd, 70.000 tot 10.000 jaar geleden, heerste hier een poolklimaat. Dit ondanks het feit dat het ijs in Scandinavië ons land niet bereikte. Door de lage temperatuur groeide er weinig. Sterke westenwinden waren daardoor in staat grote hoeveelheden zand te verplaatsen. Dit zand werd als een dek over het landschap afgezet en wordt daarom ‘dekzand’ genoemd. Toen 10.000 jaar geleden de temperatuur weer steeg, raakten de dekzanden begroeid met bos.
Kappen en branden
Vanaf 500 na Christus vestigden zich landbouwers in dit gebied. Als gevolg van het vele kappen en branden ontstonden heidevelden en zandverstuivingen.
De mens gebruikte de heide als graasgebied voor schapen. Schapenmest was nodig om op de arme zandgronden gewassen te verbouwen. Aan die tijd herinneren de schaapskooien in Soest en de Schapendrift. Deels door aanplanting, deels door natuurlijke oorzaak veranderde de hei in bos. Op de stuifzanden groeide eerst buntgras gevolgd door andere gewassen. Ook waren de stuifzanden rijk aan korstmossen.
Stoven
In de Korte Duinen zijn zogenaamde stoven van beukenhout. Deze zijn uniek in de provincie Utrecht. Sommigen hebben een omvang van 7 meter. Ze zijn ontstaan doordat bijvoorbeeld boeren het hout steeds weghakten om te gebruiken voor omheiningen.
Grove den
Veel van het stuifzand werd vanaf de 19e eeuw bebost, vooral met grove den. De bebossing verliep zo goed in Nederland dat stuifzand als landschapstype bijna niet meer voorkomt. De Korte Duinen is nog een van de weinige levende stuifzanden. Het landschap verandert voortdurend. Zo ontstaan er spontaan duinen en verdwijnen bomen gedeeltelijk in het zand. In de Korte Duinen kunt u ook vliegdennen tegenkomen waarvan de wortels juist zijn bloot gewaaid.
Wat kunt u in dit gebied verwachten?
Vooral veel zand! In 1997 zijn de stuifzandgebieden De Lange Duinen en de Korte Duinen door de provincie Utrecht aangewezen als Aardkundig monument. Dit omdat het gebied uniek is in West-Europa en de provincie het graag in stand wil houden. De mens moet hier wel een handje bij helpen. Eén keer in het jaar worden er grote hoeveelheden zand van de Noordoost hoek naar de Zuidwest hoek terug gebracht.
Pioniers
Het stuiven van het zand kan alleen in stand worden gehouden door menselijk ingrijpen. Op open zandvlaktes in de Korte Duinen verschijnen al snel de zogenaamde pioniers. Dit zijn plantjes zoals zandzegge, zandhaarmos en draadalgen. Deze planten maken van het losse zand een soort mat waardoor het zand niet meer stuiven kan. Vervolgens verschijnt het buntgras en daarna de heide. Deze opeenvolging van planten wordt successie genoemd. Het proces zal uiteindelijk eindigen met een bos van eiken en berken.
Zandhagedis
In de Korte Duinen wordt regelmatig de zandhagedis waargenomen.
Klapekster
In december 2007 is er voor het eerste een klapeksters gesignaleerd in de Korte Duinen. Dit is een wintergast. De klapekster broed hier niet. Daarvoor gaat hij naar noordelijke gebieden.
Meer informatie
Brochure van de Provincie Utrecht en de gemeente Soest: ‘De Lange en Korte Duinen in Soest. Laat maar waaien.’
Zie ook de website: Geologie van Nederland: De Lange en Korte Duinen bij Soest.
Daarnaast geeft de webpagina aardkundigewaarden.nl informatie over het ontstaan van de Lange en Korte Duinen als Aardkundig Monument.
Voorts: Geosites.nl
