Laat je betoveren door de jacht van de boomvalk
Boomvalk of Falco subbuteo is een kleine valk ( 28 tot 36 cm groot) met sikkelvormige vleugels, wordt ook wel stootvalk genoemd omdat hij met een enorme snelheid achter zijn prooi aan jaagt en deze verrast tijdens zijn vlucht.
Een jaar geleden zag ik twee boomvalken achter een duif aanjagen, die er met een rotvaart vandoor ging over het open heide gebiedje. De ene boomvalk zette de achtervolging in terwijl de andere stootvalk een bocht nam en met bloedsnelheid de duif van de zijkant wilde pakken met een verrassingsaanval. Of het gelukt is weet ik niet, de duif bereikte net de bomen en was toen uit mijn gezichtsveld verdwenen. Maar het was echt trilling om te zien, ik zal het nooit vergeten.
Boomvalken komen vanaf half april t/m mei en vertrekken weer eind augustus t/m september. Dit valt ongeveer gelijktijdig met de zwaluwen zodat hun voedselvoorraad voor de lange reis heen en weer van Nederland en het zuiden van Afrika verzekerd is. De helft van de jonge boomvalken overleven deze zware reis niet.
Vrij snel begint de romance waarbij het mannetje het vrouwtje een prooi in de lucht aanbiedt. Prachtig natuurlijk als je dit mag waarnemen. Zelf bouwen boomvalken geen nest maar gebruiken oude kraaien – of roofvogelnesten, vaak zijn deze nesten nog bezet en moeten het koppel uitwijken naar een hoogspanningsmasten. In het ergste geval is er gewoon geen nestgelegenheid en komt het niet tot paren komt.
Wanneer het vrouwtje haar eieren meestal 2 tot 3 heeft gelegd blijft ze een maand broeden op haar nest en het eten wordt gebracht door haar partner. Een paartje boomvalken kan je al van verre horen roepen om hun nest te verdedigen. Zo schikken ze grote indringers zoals roofvogels, kraaien en marters af.De eieren komen met een interval van 2 dagen uit waarna de jongen nog een week of twee bij hun moeder blijven. De juvenielen maken een enorm kabaal en zijn van verre te horen. Na een maand wagen ze zich voor het eerst in het luchtruim toch blijven ze nog in de buurt van het nest, om gevoed te worden door hun ouders.
De boomvalken jagen op heidevelden, moerassen, weiden en open plekken met vrij uitzicht en het liefst drassig is. Ze jagen met gemak op vogels als zwaluwen, mussen en grote insecten, maar ook hagedissen en kleine zoogdieren.
Het gaat ronduit slecht met de boomvalk. Reden hiervoor zijn het intensief gebruik van pesticiden waardoor heel veel libellen en andere insecten uitgeroeid zijn. Ook de drooglegging van de wetlands en te weinig wallen en heggen waardoor de zangvogels zijn afgenomen. Daarnaast is er ook nog nestpredatie van jonge boomvalken door haviken. Het is werkelijk een geschenk als je ze nog ziet.
De boomvalken zijn in augustus te zien op de heide jagend op libellen, vlinders en andere grote insecten. Laag scheert hij over de paars bloeiende heide op zoek naar prooi en even later raast hij weer voorbij en maakt een duikvlucht waarin wel snelheden van 200km/uur gemeten zijn.
Ik heb laatst weer enorm genoten van dit tafereel, dit keer op het Bolloërveld. Echt heel betoverend om te zien en als u een verrekijker heeft vergeet hem dan niet mee te nemen, succes.
Willy van Houte
