Het geliefde Roodborstje.
Bij mensen een heel geliefd vogeltje en als het zingt verstil je vast even. Iedereen heeft hem vast wel eens gezien omdat hij zo opvalt met zijn roodoranje kleur van de borstkas. Dit zangvogeltje is 15 cm lang , kleiner dan de huismus en een echte insecteneter die deel van de vliegenvanger familie is. De mannetjes en vrouwtjes zien er hetzelfde uit en zingen beiden even mooi terwijl de roep een tikkend geluid is. Net zoals veel zangvogels zingen roodborstjes vermoedelijk een ander lied afhankelijk van hun woonplaats. Ze zingen het hele jaar door om hun territorium te verdedigen en soortgenoten weg te houden bij de insecten.
Dit kleine zangvogeltje leeft buiten de broedperiode van april tot in juli solitair en stuurt zelfs in eerste instantie het vrouwtje weg als de broedperiode begint. Het is een halfholenbroeder maar kan ook open nesten bouwen op of laag boven de grond in een boom, muur of in dichte klimplanten. Het is een slordig nest van grassen en bladeren. Roodborsten hebben vaak twee legsels met ieder 5 tot 7 eieren die blauw-wittige van kleur zijn en kleine rode vlekjes hebben. Na ongeveer twee weken zijn de jongen er. Deze zitten dan 13-15 dagen op het nest voor ze uitvliegen en worden dan nog 2 tot 3 weken verzorgd.
Wist je dat de roodborst een vrij agressief vogeltje is die geen soortgenoten, zowel mannetjes als vrouwtjes duldt in zijn territorium. Een gevecht tussen twee mannetjes kan er gewelddadig aan toe gaan waarbij een vogel het moet bekopen met de dood. Roodborsten zijn geprogrammeerd om kwaad te worden op alles wat rood is. Jonge vogels hebben tinten van bruin en beige met fijne vlekken en vormen nog geen concurrentie. Maar eenmaal volwassen zijn ze in geen enkel roodborst territorium nog welkom. Van sommige volwassen roodborstjes is bekend dat ze een rode bal aanvallen of mensen met een rode muts achtervolgen. Uit eigen ervaring weet ik dat ze ook hun eigen spiegelbeeld aanvallen als dat in een raam reflecteert.
Hoe dichter een roodborst bij straatverlichting vertoeft, hoe minder het territorium wordt verdedigd. Komt er ook nog veel verkeerslawaai bij dan gaat het diertje steeds vroeger zingen, soms zelfs de hele nacht door. Het is niet geheel duidelijk waarom de stedelijke roodborst zijn strategie gewijzigd heeft.
Roodborsten kun je vinden in heel Nederland, vooral in oude bossen, parken en tuinen waar veel struiken zijn. In de nacht verblijft het roodborstje in de klimop of struiken of hij brengt de nacht in een nestkast door.
Het nieuwsgierig zangvogeltje is geliefd omdat het je vaak gezelschap komt houden als je aan het tuinieren bent. Het is dan alert of er een wormpje te verorberen valt die bij het graven naar boven komt. Dreigt er gevaar dan is het roodborstje vertrokken. Roodborstjes zijn echte insecteneters. Hun maaltijdje bestaat uit spinnetjes, kevertjes, mieren, larven en oorkruipers. De roodborst volgt ook gravende mollen om wormen te vangen.
In de winter wanneer er minder insecten zijn eet dit vogeltje ook bessen en zaden. Deze zaden kan hij niet pellen zoals mezen maar moeten wel direct gegeten kunnen worden. Je kunt ze in deze periode helpen met gedroogde meelwormen, ongekookte havermout of een zadenmix.
Een deel van de roodborstjes trekken tussen augustus en november richting Spanje en Portugal. In deze warme streken is meer eten te vinden. Het deel dat in Nederland blijft, krijgt gezelschap van soortgenoten uit Duitsland, Polen en de Scandinavische landen.
Voor ze vertrekken, komen ze ongeveer 5 gram vet aan (meer dan een derde van hun lichaamsgewicht), waardoor ze 36 uur aan één stuk kunnen vliegen. Toch lassen ze meestal een of meerdere pauze(s) in, want ze kiezen ervoor om ‘s nachts te reizen. Wanneer ze op hun bestemming aankomen, hebben ze zo’n 1.400 km gevlogen. Veel jonge vogels overleven hun eerste trektocht niet. In het vroege voorjaar keren de roodborstjes weer terug naar ons land.
De oudste gedocumenteerde levende roodborst uit Nederland had een ring aan die 20,5 jaar geleden geregistreerd werd. Dat is heel erg oud voor een roodborst want de gemiddelde leeftijd van dit zangvogeltje is 13 maanden.
Dit vogeltje dat op kerstkaarten wordt afgebeeld en waarnaar het kinderliedje “Roodborstje tikt tegen het raam” is gemaakt is de favoriet van veel mensen. Laten we genieten van dit zangvogeltje dat zo dichtbij mensen komt en altijd een leuk gezelschap is.
Willy van Houte
