De Distelvink (Carduelis carduelis) of de Putter
Helaas werd de Putter eeuwen door mensen in een kooitje gehouden en dat was niet alleen om zijn mooie gekleurde verschijning. De Distelvink kan ook prachtig zingen en is ook nog eens heel erg intelligent. Mensen leerde dit vogeltje allerlei trucjes. Bijvoorbeeld om water te halen (te putten) uit een vingerhoed of een heel klein emmertje aan een touwtje. Putten is middeleeuws voor drinken en zo kreeg de Distelvink ook de Nederlandse naam de Putter.
Bij de Distelvink hebben zowel het mannetje als het vrouwtje een rood kopje met wit en zwart (zie foto’s). De rode kop veertjes zijn wat stugger dan de ander veren en bieden bescherming tegen stekels van hun favorieten voedsel planten. Daarnaast hebben ze zwarte vleugels met een gele vlek en een zwarte staart met witte vlekjes. De stuit is wit en de rug is lichtbruin van kleur. Volgens een overlevering trok een putter een doorn uit Jesus doornenkroon en bekladde daarmee zijn vogelkopje met bloed.
De juveniel heeft nog geen rode veren op zijn kopje maar wel al de gele streep op beide vleugels. Het Puttertje is ongeveer 12 cm groot en heeft een snavel met een punt waarmee de vogel zaadjes uit planten kan halen. Ook met hun pootjes buigen de distelvinken plantendelen om zodat ze bij de zaden komen. De distelvink weegt ongeveer 17 gram en komt in heel Europa voor, ook in west Azië en Noord-Afrika. Hij is geïntroduceerd in Australië, Nieuw-Zeeland, Noord- en Zuid-Amerika en Zuid-Afrika. Een deel is standvogel en een ander deel zijn doortrekkers. In 2018 – 2020 zijn er 46.000- 58.000 broedparen geteld in ons land, dus met dit vogeltje gaat het gelukkig goed.
De zang van de distelvink is heel gevarieerd en het hoge gekwetter klinkt als “tswit-wit-wit”.
Componisten hebben zich altijd laten inspireren door de prachtige klanken van het gevleugelde volk maar ook door andere natuurgeluiden. Het lied van de Putter staat centraal in het fluitconcert Opus 10 nr. 3 in D van Vivaldi. Wie goed luistert kan dat wel horen, deze uitvoering is gespeeld op oude instrumenten.
Putters zijn sociale vogels die graag in groepjes met elkaar optrekken, je kunt ze dan ook treffen op droge plekken met wilde plantengroei. Puttertjes eten het liefst de zaden van Distels, Kaardenbollen, Klit, Teunisbloemen, Zonnebloemen en Paardenbloemen. In de winter komen daar ook de zaden van de bomen Els en Lariks bij. Aangevuld wordt het menu met insecten en soms bezoekt de putter zelfs een voedertafel. In de wintergroepen vormen er via een baltsritueel monogame paartjes. Puttertjes hebben vaak twee legsels per jaar. Het territorium van een paartje is ongeveer 250 m2 maar het voedsel wordt ruim daarbuiten gezocht.
De putter broedt het liefst in boomgaarden, kleinschalige landbouw gebieden met veel heggen, hagen en houtwallen. Maar ook in parken en tuinen. In de maanden april tot augustus levert het mannetje grassprieten, mos en veertjes aan. Hiervan maakt het puttervrouwtje een nestje waar ze 4 tot 6 eieren in legt. Het nest zit verstopt tussen de bladeren en takjes van bomen en struiken. Na ca. 12 dagen komen de vogeltjes uit de eitjes. Deze jonge distelvinkjes worden dan nog ongeveer twee weken door beiden ouders gevoerd en daarna vliegen ze uit. Nadat ze het nest uitgevlogen zijn worden de jongen puttertjes nog een dag of tien gevoerd door hun ouders. Met een beetje geluk kunnen de jonge vogels het jaar erop zelf een legsel grootbrengen.
Een deel van de putters meestal de mannetjes blijven in Nederland overwinteren( standvogels). De jongen en de vrouwtjes zijn korte afstand trekkers.
Ook favoriet bij schilders was De Putter is vaak afgebeeld op schilderijen, o.a. bij Rafaël maar ook is dit geliefde vogeltje door de Nederlandse schilder Carel Fabritius (1654) op doek gezet en onder kunstliefhebbers wel bekend. “ Het puttertje “ is te bezichtigen in het Mauritshuis in Den Haag.
Deze vogel was voor de Nederlandse kolonisten die naar Amerika vertrokken een geluksvogel. Gelukkig gaat het goed met de Putter in ons land en misschien zal het zien of horen van dit vogeltje in de natuur ook u geluk brengen.
Willy van Houte
Nog leuke video van de Distelvink
