Vogels
Vogels dichtbij: Gekraagde roodstaart
(Phoenicurus phoenicurus)
Gepubliceerd op 27 mei 2018
Net als de vorige keer hebben we in de rubriek ‘Vogels dichtbij’ gekozen voor een kleurige, maar bij velen, minder bekende soort. Zijn wetenschappelijke naam betekent purperstaart. Nederlandse volksnamen zijn onder andere zomerzanger, zomerroodborst en bonte roodstaart.
Het is een kleine eigenwijs ogende vogelsoort, 13-14,5 cm lang. Net iets kleiner dan een Huismus. Volwassen mannetjes hebben een oranjerode borst, zwarte keel, wit voorhoofd en grijze kruin en mantel. Vrouwtjes zijn minder opvallend getekend en hebben een grijsbruine rug en bruinachtige tot isabelkleurige (lichtbeige) borst. Beide geslachten hebben een roestrode staart. Onopvallend, maar trilt vrijwel voortdurend met de staart. Zang, meestal vanaf de hoogste takken van een hoge boom en ondanks de opvallende kleuren niet gemakkelijk zichtbaar. Zingt de hele dag door van een uur voor zonsopkomst tot zonsondergang toe.
Het zijn holenbroeders, in nissen, holle bomen en nestkasten. Meestal slechts op enkele meters boven de grond en soms ook in de grond.
Broedt in mei en de vogels keren vaak terug naar de broedplaats van het jaar ervoor. Gewoonlijk 2 legsels met 6-7 eieren. Broedduur: 12-14 dagen. Alleen het vrouwtje broedt. De jongen zitten zo’n 13-15 dagen op het nest. Het aantal broedparen in Nederland werd door Sovon (in 1998-2000) geschat op 23.000-30.000.
Is algemeen voorkomend, hoewel niet meer zo vaak als voorheen. Vooral door het minder voorkomen van hoogstamboomgaarden.
Komt voor in gevarieerde, oude gemengde bossen met open plekken (heidevelden, schraalgraslanden of andere open gebieden) met een ruim aanbod van spechtengaten in de bomen. In onze omgeving, onder andere, in het Leenderbos.
Gekraagde roodstaart, links foeragerend, rechts juveniel
Voornamelijk insecteneter, maar nuttigt in het najaar ook bessen. Zoekt vooral voedsel op de grond, begint vanaf een hoge zitplaats.
In de winter hier afwezig, ze verblijven dan merendeels in de Sahel-regio, in de zowel droge als vochtige (hoog gras) Savannen in West- en Centraal-Afrika ten zuiden van de Sahara. De trek vindt ‘s nachts, gefaseerd, plaats van juli tot in oktober. De voorjaarstrek is vanaf half april tot eind mei. Er zijn in het voor- en najaar een groot aantal doortrekkers van en naar het noorden die door ons land komen. Dus let goed op, het is zeker de moeite waard.
Bronnen
- Site van de vogelbescherming. www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/gekraagde-roodstaart
- ANWB Vogelgids van Europa, zesde druk 2016, pag. 280
- Alle vogels van Europa, eerste druk 2016, pag. 292
- Vogels in de nesten, pag. 87
- Petersons Vogelgids
- Handbuch der Vogel Mitteleuropa’s, Band 11/I, pag. 344-389
- De Nederlandse vogelnamen en hun betekenis, 1995, pag. 184 – 185
- Elseviers broedvogelgids, pag. 271
Foto’s kop en juveniel, en aanvullende content: Wil de Veer. Foto foeragerende roodstaart: Maarten-Jan van den Braak.
