Tussen knop en blad
Natuurweetje gepubliceerd op 22 april 2021
De tijd tussen het ontluiken van de knoppen en de totale vorming en ontplooiing van het blad is een hele kritische periode. De vorming van de bladeren is voor het functioneren van de plant van groot belang. In ieder geval is het van levensbelang voor het komende jaar en dikwijls ook voor de volgende tijden. De bladeren vervullen immers een essentiële taak in de ademhaling, de stofwisseling en waterhuishouding.
Rode Acer, bladvorming en eindknoppen aan bloeitakjes
In de momenteel voor velen benarde tijden vanwege de beperkingen in onze bewegingsvrijheid is er nu wellicht wat meer mogelijkheid om zich eens bezig te houden met natuur in de nabijheid.
Naar knoppen kijkend kan meteen duidelijk worden dat niet alle knoppen aan een plant dezelfde bouw en inhoud hebben. Bladknoppen verschillen van eindknoppen en zijknoppen aan takken die bedoeld zijn om tot verdere groei bij te dragen. En natuurlijk hebben bloemknoppen een heel ander doel en dus inhoud. Bovendien is hun ontplooiing meestal op een ander moment voorzien. Soms voor de bladvorming en soms pas later. Ook dat verschilt per soort.
Toverhazelaar, bladontwikkeling en bloembodems
Zo is er toch veel te zien en vaak dichtbij aan het functioneren van plant en dier in de naaste omgeving. Dat kan al binnenshuis zelfs en beter nog buiten in de omgeving van de woning en woonplaats. Bomen en struiken bieden legio mogelijkheden om het zicht op de natuur te verruimen. Een aantal daarvan in de nabij gelegen tuin kan daarvoor nader bekeken worden.
Al direct valt dan op hoeveel verschillen er in bouw en functioneren van uiteenlopende struiken en bomen te zien zijn. Wel allemaal met uiteindelijk hetzelfde doel maar vaak heel verschillend vanaf het begin en langs diverse wegen. Grofweg kan er wel gesteld worden dat ieder blad voortkomt uit een speciale bladknop. Maar alle bladknoppen zijn verschillend van vorm en uiterlijk gezien per plantensoort. De inhoud is bij alle wel vrijwel gelijk met het doel een volledig blad te vormen. Het tempo waarin dat zal gebeuren is evenwel verschillend per soort plant. Traag of snel. Soms zelfs letterlijk schoksgewijs. Zichtbaar dus. Dan is ook tegelijk goed te zien hoe de knop er van buiten en van binnen uitziet. Het is altijd weer verwonderlijk hoe alles al kant en klaar voorgevormd en opgevouwen verpakt is.
De andere soorten knoppen hebben dus een heel andere inhoud en zullen meestal ook op een ander tijdstip tot activiteit komen. Voor de groei zeker. Voor de bloei kan per plantensoort sterk verschillen. De hier bijgevoegde afbeeldingen laten grote verschillen zien. Er zijn talloze variaties mogelijk voor, tijdens of na de bladvorming.
Jan van Twisk,
Waalre, 20-4-2021
