Krokus vervolg
Natuurweetje gepubliceerd op 23 februari 2019
Een rampgebied of een slagveld? Wat is hier aan de hand?
Gelukkig niets bijzonders want het is het normale beeld van de jaarronde voor de Boerenkrokus. Wel wat afhankelijk van de weersomstandigheden zo in het begin van het jaar. Dan voltrekt zich als één van de vroegste natuurshows de bovengrondse levenscyclus van deze krokussoort. Deze meest oorspronkelijke levensvorm van het crocusgeslacht heeft zo ongeveer de primeur van het maar kortstondige bestaan in de vroege buitenlucht.
Het begint met aarzelend een snelle groei boven het grondoppervlak van een lucifer-achtige lichtgekleurde holle buis. Plotseling staan ze er in het gras. Dan afhankelijk van het weertype ontwikkelt het totaalbeeld van de plant zich langzaam of soms heel snel. De volgende dagen staat het er vol mee en komt er ook meer kleur in de bovenste helft die ook opzwelt en opent. Nu worden de meeldraden en stamper zichtbaar en bereikbaar voor de vaak nog maar schaars rondvliegende voedsel zoekende insecten zoals hommels en bijen.
Dan komt dus ook de korte fase van de uitbundige plantenmassa die in bloei staat. Daar boven en tussen steeds meer insecten die naar in de zon verwarmd stuifmeel en nectar zoeken. Meestal duurt deze periode voor de bloem maar een dag of drie maar door de massa valt dat niet zo op. Totdat ze op een morgen ineens als door een stormwind getroffen allemaal ondersteboven liggen. Jammer voor kijkers en bezoekers. Normaal voor de plant. Hopelijk heeft die korte bloeitijd net lang genoeg geduurd voor bevruchting van de plant. Helemaal onder in die bloembuis en bijna onder het maaiveld moet nu de zaadvorming begonnen zijn.
Later zal dan verspreiding van dat zaad voor uitbreiding van de plant moeten zorgen. Niet alleen in de naaste omgeving maar ook naar de gekste en meest onwaarschijnlijke plekken. Tussen stenen en tegels bijvoorbeeld en in verhoogde bloembedden. Maar hoe? Wie weet het?
Dat blijkt pas in de latere jaren wanneer er zichtbare uitbreiding van de planten overal heeft plaats gevonden. Daarvoor moeten dan intussen toch wel knolletjes gevormd zijn die zo voor nieuwe planten kunnen zorgen. Het is toch altijd weer een wonder!
In een week tijd zal de hele blauwe zee van bloemen verwelkt zijn. Het feest duurt maar kort. Hier en daar komen wel nog wat blauwe nakomers en late roepingen tot ontwikkeling zodat de rondvliegende zoekende insecten toch nog wat te halen hebben. Maar al gauw is de hele weelde weer voor een heel jaar verlept en al gauw verdwenen. Bijna spoorloos.Verdwenen onder het groeiend groen van de smalle krokusbladeren. Die moeten nu de volgende taak vervullen: na de bloei de groei. In de bodem moet nu de volgende generatie knolletjes gevormd worden. De vermeerdering door zaadproductie gaat ondertussen gewoon door. Twee methoden dus om voor het voortbestaan van de soort te zorgen.
Jan van Twisk,
Waalre, 23-02-2019
