Blog #13
De ene kok is de andere niet…
Jan Faber
In het weekend van 6 februari verspreidden elf vogelaars zich over de hele stad Groningen om zo veel mogelijk gekleurringde kokmeeuwen te ‘spotten’. Voor de derde winter op rij wordt zo geprobeerd om na te gaan op welke (on)voorspelbare plekken kokmeeuwen zich ophouden.
In het voorjaar broeden er kokmeeuwen dichtbij Groningen, bijvoorbeeld op daken in de stad, in Kardinge en de Onlanden. ’s Winters zitten er duizenden in de stad: op de markt of bij de vele vijvers en plassen; ze slapen dan op het Paterswoldse meer en op daken van bedrijfspanden in het zuidoosten van de stad.
Omdat het hele jaar door kokmeeuwen in en rond de stad te zien zijn, zou je kunnen denken dat de kokmeeuw een standvogel is. Maar doordat al tientallen jaren geringde kokmeeuwen in de stad Groningen worden ‘afgelezen’, kwam aan het licht dat de ‘wintermeeuwen’ meestal op bezoek zijn van rond de Oostzee (Duitsland, Skandinavië, Finland, Polen, Baltische staten, Rusland). ‘Onze’ voorjaarskokmeeuwen schuiven in de winter meestal door naar Engeland, België, Frankrijk, Spanje en Portugal.
Die waarnemingen werden eerst gedaan aan kleine metalen ringen met een unieke code daarin gegraveerd (voor Nederlandse ringen zeven cijfers! plus de inscriptie ‘Vogeltrekstation Arnhem’). Maar een kwart eeuw geleden werd in Nederland begonnen om kokmeeuwen te ringen met ‘kleurringen’, kunststof ringen met eenvoudigere, grote inscripties, zoals ‘UL’ op de foto boven. Die zijn met een verrekijker af te lezen; of zelfs met het blote oog, omdat veel kokmeeuwen heel dichtbij mensen (en hun voer) komen. De kans dat een ring afgelezen wordt (in binnen- of buitenland) is door de kleurringen een stuk groter geworden. Op submit.cr-birding.org worden alle waarnemingen verzameld.
‘Wit-UL’, rechts op de foto, is een jonge kokmeeuw (met nog bruin in de veren). Nadat hij in het Noorderplantsoen werd geringd op 16 november 2012, is hij daar voor het laatst afgelezen op 22 januari 2013. Meestal worden ze gelukkig vaker gezien: een van de oudste gekleurringde kokmeeuwen in Groningen, wit-E9CM, is op 1 juli 2001 geringd als kuiken aan de westkust van Finland, en vloog in het afleesweekend nog in het Noorderplantsoen rond: bijna 20 jaar oud dus.
Voor de liefhebber zijn via deze link meer uitgelichte Groninger kokmeeuwen te bekijken.
In de afgelopen maanden werden in de stad Groningen ongeveer 350 verschillende gekleurringde kokmeeuwen gezien! Daarvan zijn in het afleesweekend 244 gespot (zie kaartje). Ongeveer driekwart van hen bleef de hele dag bij hun vertrouwde vijver, terwijl een kwart gedurende de dag meerdere vijvers aandeed. Opvallend is dat de meeuwen in het Noorderplantsoen veel minder de neiging hebben om gedurende de dag te verkassen dan meeuwen elders (5% tegen 38%).
Met dank aan Klaas van Dijk (die de meeste metalen ringen las), Frank Majoor (die de meeste kokmeeuwen ringde) en Jeroen Nienhuis (die de afleesdagen organiseerde en gegevens verwerkt) voor commentaar op de tekst.
Foto: Jan Faber. Kaartjes: Jeroen Nienhuis en submit.cr-birding.org