Verhalenverteller Johan Antheunisse over de verbondenheid tussen mens en natuur

‘Ik denk dat je als gids nooit stil kan zitten. Je moet kennis bijhouden om het leuk te houden. Dat maakt het leuker voor je klanten en voor jezelf’. Johan Antheunisse is Natuurgids bij IVN Walcheren. Wij interviewden deze enthousiaste verhalenverteller.

Mens en natuur zijn vaak met elkaar verweven

In 1987 deed Johan de opleiding voor Natuurgids. De liefde voor excursies geven en verhalen vertellen lijkt er altijd geweest. ‘Vertellen over de natuur is zoveel meer dan plantjes bij naam benoemen en aanwijzen. Die planten komen er niet voor niets, ze zijn daar gekomen. Dat heeft vaak met de mens te maken. Ik probeer in mijn excursies en verhalen ook altijd aan te geven hoe de natuur zo geworden is. Ik heb het idee dat mensen dat gewoon waarderen. Dat je niet alleen over de natuur praat maar ook over wat wij er als mensen mee te maken hebben. De druk van de mens op natuur wordt door de eeuwen heen ook steeds meer, maar we moeten wel met die natuur om blijven gaan en daar plaats voor vrijhouden. Als we dat niet doen is het onze eigen ondergang.

Volgende maand geef ik een excursie bij de Schotsman (Veerse Meer).' De Schotsman is ontstaan nadat het Veerse Gat als onderdeel van het deltaplan afgedamd werd; een goed voorbeeld van de invloed die de mens op de natuur heeft. ‘Alles is met elkaar verweven. Dat maakt het aantrekkelijk voor mij. Iedere excursie probeer ik weer nieuwe verhalen of anekdotes te zoeken. Ik houd altijd agenda’s bij met wat ik ongeveer verteld heb. En dan voeg ik er ieder jaar iets nieuws aan toe. Zo kost het me bijna geen tijd aan voorbereiding.’

Verhalen over vroeger

Johan geeft niet alleen excursies in de buitenlucht, maar gaat ook op pad met ouderen in verzorgingstehuizen. ‘In het begin was ik daar een beetje huiverig voor. Ik vroeg me af of we met IVN wel die kant op moesten gaan. Maar ik vind het zo leuk om te doen. Als je de mensen een beetje voert weten ze zoveel te vertellen over vroeger. Bij ieder optreden probeer ik een school te betrekken, zodat we samen met leerlingen iets kunnen doen. De laatste keer hadden we het over bomen en zijn we met de leerlingen en de ouderen die mee konden op zoek gegaan naar spullen buiten. Binnen bouwden we daarna een heel bos op. We maken een rotzooi tot en met, maar de mensen hebben de dag van hun leven.’

Uitgelicht: de leukste momenten

Als Johan vertelt, blijf je luisteren. Hij schudt de mooie verhalen en voorbeelden zo uit zijn mouw. We vragen Johan naar zijn mooiste moment als Natuurgids. Dat kan natuurlijk niet bij één moment blijven: ‘Ik vind het altijd zo fraai dat je ziet dat mensen voorzichtiger gaan lopen als je ze wijst op de plantjes in een natuurgebied. Of dat je tijdens een stadsexcursie reacties hoort van mensen die verbaasd zijn over hoe mooi het is in hun eigen stad. Maar ook bij ouderen hoor. Ik weet nog dat ik bij een groep dementerenden zat, waar de mensen heel stil waren. Ik had het over een olm en uit het niets begon er iemand te zingen ‘de uil zat in de olmen’. Het lijkt alsof we tegenwoordig minder met elkaar te maken hebben. Maar we kunnen nog zoveel doen voor elkaar. De natuur is daarvoor een goed hulpmiddel.’