2018 03 Op zoek naar het voorjaar, Henk Breij
Door de koude periodes in februari en maart heeft de ontwikkeling van het voorjaar een flinke vertraging opgelopen. Het is al eind maart en ik heb nog steeds de eerste tjiftjaf niet gehoord, terwijl ik drie keer per week door het Amsterdamse Bos naar Schiphol fiets om de trein naar mijn werk in Leiden te pakken. Wel zie ik dan onderweg lentebodes als bloeiend klein hoefblad en de eerste gele sterretjes van het speenkruid. Ook zijn de eerste grutto’s bij het landje van Geijsel al ruim een maand in het land en zag ik de eerste lepelaars op waarneming.nl langs komen.
Op een koude vrijdagochtend stap ik op de fiets op zoek naar het voorjaar. Eerst ga ik naar het Schinkelbos om te kijken/luisteren of de blauwborst al gearriveerd is. Ik hoor onderweg de zang van de heggemus en de zanglijster en al gauw hoor ik “het locomotiefje“ van de blauwborst uit de struiken. Na enig gezoek noteer ik de eerste blauwborst van het seizoen. Langs de ringvaart naar Boerderij Meerzicht voor koffie, taart en een beetje warmte, want het is nog steeds niet heel erg warm. Vlak voor de boerderij hoor ik dan eindelijk de eerste tjiftjaf van het jaar en als ik na de koffie het weiland rondloop hoor ik er nog een stuk of wat.
De volgende dag ga ik met de fotowerkgroep naar het Thijssepark waar het voorjaar ook nog niet erg op gang wil komen. Vorig jaar hadden we al lang bloeiende kievitsbloemen, maar nu zien we alleen nog wat aarzelende bloemknoppen. Wel bloeit het lenteklokje volop en zien we bosanemonen, hoewel die hun bloemetjes vooralsnog gesloten houden. Bij een grote vlek met bosanemonen zie ik een stuk waar de plant wel dood lijkt te zijn. De anemonenbekerzwam is de oorzaak van dergelijke kale plekken. Het paddenstoeltje parasiteert op de wortels van de plant. Soms is ook speenkruid het slachtoffer van dit bekerzwammetje.
Ik vermaak me fotografisch met de fraaie bloemetjes van de sleedoorn, een struik die op het kale hout bloeit, net als de forsythia. Morgen is het 1 april en dan zou ik traditiegetrouw de eerste boerenzwaluw moeten kunnen zien. Ook op die dag hoor ik meestal de eerste fitis, maar ja dit jaar is alles wel erg laat. Als u dit artikel leest dan heb ik ze allebei wel waargenomen en ga ik op jacht naar de volgende voorjaarsherauten zoals de koekoek, de zwartkop en de huiszwaluw. Over die laatste gesproken: Vogelbescherming heeft dit jaar uitgeroepen tot het jaar van de huiszwaluw, omdat de soort de laatste jaren zo dramatisch achteruit is gegaan. Heeft u broedende huiszwaluwen onder uw daklijsten, wees er dan zuinig op. Verschuif de schilderbeurt naar het najaar als de vogels al weer terug zijn in Afrika. Huiszwaluwen hebben een zeer sterke voorkeur voor witte daklijsten, misschien ook iets om rekening mee te houden bij het onderhoud. Ondervind u overlast van de uitwerpselen van de vogels, monteer dan een plankje een halve meter onder het nest. Zorg wel voor wat ruimte tussen plankje en de muur, anders gaan ze onder het plankje nestelen.
Als eind mei/begin juni de bosrietzanger weer is teruggekeerd, als laatste van alle trekvogels, dan weet ik nu al dat ik heimwee zal hebben naar dit koude voorjaar.
Henk Breij
Natuurgids IVN Amstelveen
Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.