2017 07 Waterjuffers op een eiland, Henk Glas
Waterjuffers op een eiland
Nergens anders kan natuur zoveel waardering oogsten als bij huis. Gewoon een blik door het raam, een paar stappen door de tuin of zelfs op het balkon is goud waard als daar wat te zien valt. Wanneer daar niet veel is dan wordt het tijd de natuur naar je toe te halen.
Zelf heb ik een vijver in de tuin. Niet groot en vlak bij het terras. Je kan heel dicht bij het water komen. Krijg je bij mooi weer bezoek, dan loopt het steevast meteen naar de vijver om erin te kijken. Het heeft iets aantrekkelijks en er valt ook altijd wat te zien.
Zelfs op een terras of balkon kan een leuk vijvertje worden gemaakt met een metselkuip. Ook al mag je dan niet rekenen op langskomende kikkers of salamanders.
Op een paar stekelbaarsjes na heb ik geen vissen in de vijver. Dit geeft de mogelijkheid een grote diversiteit te handhaven. Dat begint met veel soorten planten. Vooral onderwaterplanten zijn goed. Die zorgen voor zuurstof en geven veel diertjes kansen. Vijf soorten zoetwaterslakken zie ik rondkruipen. Eerlijk gezegd heb ik weinig met slakken in de tuin, maar de waterslakken zijn mooi van vorm. En ze blijven in het water. Ook allerlei andere beestjes zwemmen rond zoals waterpissebedden en rugzwemmertjes.
Juist de grote diversiteit zorgt ervoor dat je langer in de vijver blijft kijken. Je ziet niet alles in een oogopslag. Salamanders zijn zelf gekomen en zijn prachtig om te zien. Een enkele keer komt een libel langs vliegen, maar die vindt de vijver te klein.
Dat geldt niet voor de veel kleinere waterjuffers. Die zie ik soms met een heleboel tegelijk. De blauwe zijn beekjuffers, de rode vuurjuffers. Ze bezoeken de vijver voor de voortplanting en dat is leuk om te volgen. Beide geslachten hebben hun voortplantingsorgaan helemaal achteraan. Dat is niet zo handig. Daarom hebben libelles en waterjuffers een bijzondere manier van paren. Het mannetje brengt het sperma naar een depot net onder zijn kop. Daarna gebruikt hij tangen aan zijn achterlijf om het vrouwtje vlak achter haar kop te pakken. Ze vormen een tandemformatie. Als het vrouwtje met haar achterlijf naar het spermadepot van de man beweegt, ontstaat een paringswiel. Dit heeft de vorm van een hart. Dat mensen hartjes gebruiken als liefdesteken heeft hier alles mee te maken. De tandem zoekt waterplanten die aan het oppervlak komen om te landen. De eitjes worden in de plant gelegd. Uit de eitjes komen larven die zich voeden met kleine waterdiertjes.
In een nieuwe vijver begin je met een paar planten van een tuincentrum of uit de sloot. De meeste beestjes komen vanzelf wel mee. In de richting van Mijdrecht en Vinkeveen zijn nog veel slootjes te vinden met krabbenscheer en kikkerbeet. Daar kan je ook diverse waterslakken vinden. Neem geen zeldzame of beschermde planten mee. Planten die massaal voorkomen en bij het schouwen worden verwijderd, kan je wel meenemen.
En dan kan het zomaar gebeuren dat je een schitterend stukje natuur bij huis hebt, zelfs als je in een omgeving van tegels en klinkers zit. In een woestijn van steen heb je een ecologisch eilandje, ook al is het van water.
Henk Glas
Natuurgids IVN Amstelveen
Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.
Tekst bij de foto:
Het mannetje van de vuurjuffer houdt het vrouwtje bezet, terwijl zij eitjes legt op krabbenscheer.