Lezing ‘Het Jaar van de Torenvalk’, vanavond bij Avifauna

NB Wegens ziekte kan Ron van der Hut de vanavond geplande lezing over moerasvogels niet houden.

Rode Wiekels in de knel
door Danny Gerrets

‘Rode wiekels’ is een Oudhollandse benaming voor torenvalken en nog in de vijftiger jaren van de vorige eeuw was dit veruit de meest algemene roofvogel van ons land. Zo zijn we allemaal vertrouwd met het beeld van een biddende torenvalk boven de berm van de weg.

Maar in 1993 merkte Rob Bijlsma al op dat er sprake was van een gestage teruggang. En in 2017 stond de torenvalk opeens op de Rode Lijst als ‘kwetsbaar’. Volgens Bijlsma bedraagt de afname sinds het midden van de vorige eeuw minstens 75% en op de zandgronden waarschijnlijk nog meer. Maar juist omdat de torenvalk zo’n vertrouwde verschijning in het Nederlandse landschap is, bleef de teruggang van deze soort grotendeels onder de radar. Voor Vogelbescherming Nederland en Sovon was de teruggang echter aanleiding om 2025 uit te roepen tot het ‘Jaar van de torenvalk’.

Vanaf 2019 is een groep enthousiastelingen begonnen om in Oost-Groningen torenvalkkasten op te hangen in de openbare ruimte, maar al snel werd duidelijk dat nestgelegenheid niet de reden was van de achteruitgang. Om gerichter onderzoek te kunnen doen naar de oorzaken van de teruggang, en om de benodigde financiële middelen te genereren, werd in 2022 een plan geformuleerd voor een gericht onderzoeksproject.

Over Danny Gerrets
Na zijn pensionering als archeoloog was Danny in de gelegenheid om zich fulltime te richten op (roof)vogels. In 2019 raakte hij betrokken bij een initiatief van een aantal roofvogelenthousiastelingen om torenvalkkasten te maken en op te hangen in de openbare ruimte en bij belangstellende particulieren in Oost-Groningen en aangrenzend Drenthe. Om donaties aan te trekken en voor de aanvraag van subsidies richtte hij Stichting De Rode Wiekel op. Door parallellen met de thematiek van de kiekendieven (beiden zijn inmiddels vooral vogels van het boerenland) besloot hij zich, naast zijn vrijwilligerswerk voor GKA, volledig te richten op Torenvalken. Sinds 2024 is hij vrijwel uitsluitend bezig met Torenvalken.

Foto torenvalk: Dian Haverkort