Insecten en bodemdieren
Bellenblazen
Een vlieg aan het bellenblazen? Het is zeker geen kauwgombel, maar wat is het dan wel?
Vliegen zijn koudbloedige dieren, ze kunnen hun temperatuur niet zelf reguleren. Ze zijn afhankelijk van de buitentemperatuur. Bij hoge temperaturen kunnen ze niet zweten zoals mensen of hijgen zoals honden om het lichaam wat af te koelen. Ze gebruiken een andere truc.
Met maagsap en speeksel wordt een belletje geblazen, dat afkoelt door verdamping. Het afgekoelde druppeltje wordt weer ingeslikt, waardoor de lichaamstemperatuur omlaaggaat. Hoe warmer het is, hoe meer belletjes geblazen worden. Onderzoek door de Universiteit van Sao Paulo liet zien dat de lichaamstemperatuur tot 10 C kon dalen. Het is dus een heel effectieve methode, zolang het niet tropisch warm is. Wordt het warmer dan 300 C, dan heeft de vlieg geen andere optie dan doodstil wachten op een plek in de schaduw tot de temperatuur weer dragelijker wordt.
Niet alle vliegensoorten gebruiken deze truc, het zijn vooral de kleinere vliegensoorten. De vlieg uit de bloemvliegenfamilie op de foto kan het in ieder geval wel.
Dezelfde truc kan ook gebruikt worden om het lichaam wat sneller op te warmen bij lagere temperaturen. Dan gaat de vlieg met zijn kop naar de zon zitten, blaast een belletje dat dan opwarmt, en slikt het warmere belletje weer in.
Misschien zijn er nog meer redenen voor dit bellenblazen, daar is nog steeds onderzoek naar. Het verbeteren van de spijsvertering, een hormonale functie of bij bestuiving van bloemen? Wie zal het zeggen? In ieder geval een mooi fenomeen om te bewonderen en ons over te verwonderen.
Foto’s: Frans Kromme, tekst: Edda Kammenga
