Blog #37
Olympische Winterspelen of thuisblijven?
Jan Faber
Brandganzen vliegen op Nieuwjaarsmorgen in groepen van tientallen westwaarts langs de waddendijk naar de polders van Terschelling. Midden op de dag zal het tien graden worden. Het gras groeit vast nog!
Ik heb wat met brandganzen: prachtige, intrigerende vogels. Onderstaande foto is gemaakt in oktober 1981 door Jouke Prop in Zuid-Schotland. Ik was erbij als derdejaars student biologie. De populatie brandganzen die daar overwinterde, ging in het voorjaar naar Spitsbergen om te broeden (en Jouke ook, om ze te bestuderen. In Nederland overwinterende brandganzen vlogen in het voorjaar ‘van de radar’: Rusland zat toen nog ‘dicht’ voor onderzoekers.) De bekende Groninger prof Maarten Loonen (of moet ik zeggen ‘de Spitsberger’?) heeft het stokje van Jouke overgenomen en onderzoekt deze groep ganzen al tientallen jaren (lees zijn verhaal op www.vogelbescherming.nl).
 |
 |
Ook in Groningen en Haren kun je nu dagelijks groepen brandganzen ‘blaffend’ horen overkomen, op weg van of naar natte grazige weiden.
In april gaat bij de meesten de wekker om op reis te gaan, naar Siberische kusten boven de poolcirkel. Tegenwoordig gaat die wekker wel twee weken eerder af dan veertig jaar geleden, nu het voorjaar in de broedgebieden door opwarming vervroegt.
Tegelijk is ook een trend ontstaan dat veel brandganzen niet meer vertrekken, maar op onze breedtegraden broeden. In Nederland broeden zo’n 20.000 paar, bijvoorbeeld in Zeeland, Zuid-Holland, op de waddeneilanden, de Lauwersmeer, en ook in de natte gebieden ten zuiden van Groningen en Haren.
Wij kunnen als mens een omslagpunt berekenen waarop de kosten van duizenden kilometers vliegen opwegen tegen een hogere opbrengst van langere daglengtes (langer grazen, jonger gras, niet in het donker aangevallen of van eieren beroofd worden door predatoren als vossen en ijsberen) en minder ziektes in het koude noorden, maar hoe hebben ze die wekker uitgekregen?
Reageren? ivngroningen.redactiegroeningen@gmail.com
Foto’s Boven: Brandganzen op weg naar de polder, Terschelling, 1 januari 2022, Jan Faber. Midden: Zuid-Schotland, oktober 1981, Jouke Prop. Onder: Brandganzen met vier jongen (en rechts een Grauwe gans met drie jongen), Terschelling, 23 juli 2018, Jan Faber.
