2024 12 Ecosysteemdiensten en biodiversiteit, Aleid Offerhaus

Ecosysteemdiensten en biodiversiteit: twee woorden die het voorstellingsvermogen van veel mensen te boven gaan. Net als duurzaamheid zullen ze op den duur hun oorspronkelijke betekenis verliezen en opgaan in de taal van alledag. Zo zegt Schiphol duurzaam te zijn (al kan je beter onder ‘sustainability’ zoeken) en hebben diverse oliemaatschappijen duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Op zich is daar niets mis mee. Je kan alleen maar blij zijn dat een deel van het oorspronkelijke idee haar weg naar dergelijke bedrijven gevonden heeft, hoewel het woord in veel gevallen inwisselbaar is met de term ‘efficiency’ en met natuur niets meer van doen heeft.

Ik ben allesbehalve efficiënt, maar wel altijd op zoek en zo vond ik een interessant artikeltje over de dienst, die klimop aan een huis kan leveren. Klimop (Hedera helix) staat in een kwaad daglicht, zoals wel meer natuurfenomenen, omdat klimop naar verluidt muren beschadigt. Klimop klimt en doet dat met kleine wortelstructuurtjes, die ze gebruikt om zonder stam toch zo hoog mogelijk te komen. Reden om klimop te weren? Nee, zeggen de auteurs: vooropgesteld dat het metselwerk van je muren in goede staat verkeert, beschermt klimop ze probleemloos tegen grote temperatuurschommelingen, die met de opwarming van de aarde steeds vaker voorkomen. Muren met klimop hadden een kwart tot een derde minder schade dan muren zonder. De worteltjes van klimop (maar ook van andere klimplanten zoals wilde wingerd of klimhortensia) zijn gewoon niet sterk genoeg om zich in metselwerk te boren. Naast bescherming van de muur tegen extreme temperatuurswisselingen, isoleert de klimop met haar (gratis) deken aan groenblijvende blaadjes je huis, geeft overvloedig nectar op een moment dat er voor bestuivers elders niet zoveel meer te halen valt, biedt nestgelegenheid  en herbergt een wereld aan klein leven (waarmee je de mezen weer blij maakt). Zoals gebruikelijk bij planten zijn haar bladeren bedekt met een wasachtig laagje, waarin schadelijke stoffen jaarrond kunnen worden opgenomen. Heb je wasmiddel nodig, dan neem je 50 gram blad, dat je met 1 liter water in de blender fijn maakt, waarna je het twee minuten kookt. Na filtering kan je er mee wassen. Een beter voorbeeld van een bijdrage aan biodiversiteit of het leveren van ecosysteemdiensten kan ik nu even niet bedenken.

Ook Vrede-op-aarde gaat op dit moment het voorstellingsvermogen van veel mensen te boven, maar het helpt als je je eigen ‘ecosysteemdienst’ levert door bij voorbeeld een ander  belangeloos-als-klimop een complimentje te geven. Dat is alvast een ministapje op weg naar wereldvrede.

Thermal blanketing by ivy (Hedera helix L.) can protect building stone from damaging frosts by Martin A. Coombes, Heather A. Viles & Hong Zhang

Planten en luchtkwaliteit door Ir. M.H.A. Hoffman

Natuurlijke waskracht: plantaardige zeepvervangers door Heidelien Bultynck

Aleid Offerhaus
Natuurgids IVN Amstelveen

Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekenaar.