Blog: ”Een poeltje brengt leven in je tuin”

Als iemand vraagt wat mijn favoriete stukje tuin is, dan twijfel ik geen seconde: onze Tuiny Poel. Geen enkel ander tuinelement voegt zoveel levendigheid toe. Aan de oeverranden bloeit het kruipend zenegroen met haar paarse bloemen, kikkervisjes zwemmen kriskras door het water en als ik even de tijd neem ontdek ik kikkers en salamanders. Rond het poeltje zie ik dikke hommels en sierlijke juffers vliegen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over alle vogels die op het water afkomen. Van boomklever tot pimpelmees en ekster, allemaal komen ze langs om te drinken of te wassen. Wat een paradijsje!

Water geeft dynamiek

Als kind uit de Achterhoek struinde ik regelmatig langs de kronkelende Akkermansbeek bij Terborg. In mijn schepnet vond ik fascinerende beestjes, zoals vlokreeftjes, stekelbaarsjes en kleine modderkruipers. Maar het was niet alleen de waterfauna die mij zo aantrok trok aan het beekje. Het hele gebied bruiste van het leven. Want waar water is, komt de activiteit vanzelf. Daarom zijn waterelementen wat mij betreft onmisbaar in elke tuin. Ze zijn niet alleen goed voor de biodiversiteit maar maken de tuin ook aantrekkelijker voor mensen. Je ziet altijd iets interessants gebeuren en het kijken naar water ontspant.

Maak ruimte voor water in je tuin!

Een beek in je tuin, dat is niet bijzonder praktisch. Gelukkig hoeft dat ook niet. Met een vijver kan elke tuinbezitter waternatuur een plek geven. Dat is leuk voor de tuinbezitter en het voegt belangrijke natuurlijke waarde toe aan de plek waar je woont. Onderzoek dat IVN en RAVON lieten doen door Hogeschool van Hall Larenstein liet duidelijk zien dat tuinvijvers oases zijn voor kikkers, salamanders en vele andere dieren. Vijvers bieden voedsel, een woonplaats en zijn bovendien uitstekende voorplantingsplekken. De bruine kikker wordt bijvoorbeeld in meer dan de helft van de vijvers aangetroffen en plant zich in daar ook succesvol voort.

Klein is fijn

Een vraag die we bij IVN Natuureducatie vaak binnenkrijgen is hoe klein zo’n tuinvijvertje mag zijn. In steden en dorpen hebben mensen vaak maar een kleine tuin en een grote tuinvijver is niet altijd mogelijk. In ons onderzoek en in onze gesprekken met deskundigen, kwamen we uit op een minimale grootte van twee vierkante meter. Dit is voldoende om soorten als de bruine kikker en kleine watersalamander te laten voortplanten. Ook door vogels en insecten wordt zo’n klein vijvertje al bijzonder gewaardeerd. Bij ons Tuiny Poel project hebben we twee vierkante meter dan ook als uitgangspunt genomen, maar het mag natuurlijk ook groter.

In de praktijk zie je ook vijvertjes die nog kleiner zijn. Denk bijvoorbeeld maar eens aan een ingegraven metselkuip. Ook deze watertjes kunnen nog best wat leven aantrekken, maar voor succesvolle voorplanting van amfibieën wil je liefst wat meer ruimte.

Inheemse waterplanten

Als we (water)planten kopen letten we meestal vooral op de kleur. We kijken minder vaak naar de herkomst van de planten. Jammer eigenlijk, want onze wilde planten zijn niet alleen heel mooi, maar ook nuttig. Ze trekken de meeste biodiversiteit aan en zijn zijn bovendien helemaal afgestemd op onze Nederlandse omstandigheden. Daarnaast zijn bepaalde inheemse planten belangrijk voor de voortplanting van salamanders. De kleine watersalamander legt haar eitjes graag onder de blaadjes van specifieke inheemse waterplanten. Dat doet zij door haar eieren één voor één met haar achterpoten tussen de bladeren van de waterplanten te plakken. Een voorkeur gaat uit naar soorten als sterrenkroos, waterviolier, beekpunge, waterranonkel, penningkruid en moeras-vergeet-me-niet.

Zonder vissen méér te beleven!

Als we aan vijvers denken, denken we meestal direct aan (goud)vissen. Toch is het helemaal niet zo logisch om vissen in een kleine vijver te stoppen. Vissen eten de eieren en larven van amfibieën op. Bovendien moeten vissen gevoerd worden. Het visvoer zorgt voor een overschot aan voedingsstoffen, waardoor het water troebel wordt of een filterpomp geinstalleerd moet worden. Natuurlijk zijn vissen leuk, maar het is beter om ze achterwege te laten als je de natuur ruimte wilt geven. Zelf ben ik een groot visliefhebber, toch mis ik ze geen seconde in mijn Tuiny Poel. Zonder vissen is je water meestal helderder en krijgen meer beestjes de kans om te pronken. Ooit wel eens een mannetjessalamander in paarkleed gezien?

Vraag nu een Tuiny Poel aan in onze webwinkel

Maarten Bruns, product markt manager ‘Natuur in de Buurt’ en natuurliefhebber