Gezondheid
Natuur op Recept: wandelen als medicijn
In Sliedrecht zet Praktijkondersteuner Huisarts GGZ (POH-GGZ) Clarien van der Wilt natuur in als onderdeel van de huisartszorg. Onder de noemer Natuur op Recept begeleidt hij patiënten in groepsverband tijdens wandelingen in de natuur. ‘Alleen wandelen in de natuur werkt, maar als je echt met áandacht naar je omgeving kijkt werkt het effect van natuur op je gezondheid veel sterker’, vertelt hij.
Van der Wilt is al ruim 35 jaar werkzaam in de Geestelijke Gezondheidszorg en volgde in 1991 de IVN Natuurgidsopleiding. Sindsdien combineert hij zijn kennis van natuur en gezondheid met zijn werk als POH-GGZ. Na een sabbatical in Ecuador, waar hij de rust en kracht van de natuur opnieuw ervoer, besloot hij zijn netwerk te activeren en een groepstraining gericht op stresspreventie op te zetten waarin therapie en natuurbeleving samenkomen. Inmiddels begeleidt hij een tweede groep in Sliedrecht en breidt hij het concept in samenwerking met de regionale huisartsorganisatie uit naar Dordrecht. IVN Natuureducatie wil samen met andere partners zoals Nature for Health, Collectief Natuurinclusief, Alles is Gezondheid en Arts en Leefstijl, Natuur op Recept een groter podium geven in de eerstelijnszorg. Met dit soort succesvoorbeelden neemt Natuur op Recept de komende jaren hopelijk echt een vlucht.
Natuur en gezondheid
De groepstrainingen bestaan uit zeven bijeenkomsten van tweeëneenhalf uur. Het eerste deel van een sessie bestaat uit invalshoeken van cognitieve gedragstherapie, aandacht voor leefstijl en uitleg over hoe stress in je lichaam werkt. In het tweede deel wordt een wandeling gemaakt in het groen, waarbij telkens enkele bewustzijnsoefeningen aan bod komen. Dit stimuleert deelnemers om met meer aandacht hun omgeving waar te nemen in plaats van ‘in je hoofd te blijven’. Eén sessie vindt volledig plaats in het nabijgelegen Nationaal Park De Biesbosch.
De aanpak is laagdrempelig: patiënten kennen Van der Wilt al vanuit de huisartspraktijk en voelen zich genoeg op hun gemak om mee te doen. ‘Een klik met mij is ook belangrijk. Het is namelijk best spannend om in een nieuwe groep mensen te stappen, maar ik heb veel ervaring met groepswerk.’ Naast de mentale voordelen van de natuur benadrukt Van der Wilt ook het sociale aspect: ‘Een deelnemer omschreef het als een warm bad: het gevoel dat je niet alleen bent met je zorgen, maar samen werkt aan herstel binnen een vertrouwde groep.’
Duurzame verbinding
Hoewel ‘Natuur op Recept’ nog geen vast onderdeel is van de POH-opleiding, ziet Van der Wilt kansen om collega’s te enthousiasmeren. Hij nodigt huisartsen en Praktijkondersteuners Somatiek en GGZ uit om zelf mee te lopen om te ervaren hoe het is. Van der Wilt benadrukt: ‘Je hoeft geen natuurexpert te zijn. Nieuwsgierigheid is genoeg. Zo vroeg laatst iemand zich af hoe kroos zich voortplant. Dan zoekt één van de deelnemers dat thuis uit en deelt dat een volgende keer weer in de groep.’
De wens? Meer structurele erkenning dat natuur een plek heeft in de eerstelijnszorg, borging en passende financieringsvormen. ‘Het zou bijvoorbeeld mooi zijn als scholingsmogelijkheden voor zorgverleners breder beschikbaar zijn hoe natuur voor gezondheid is in te zetten. Zo kunnen we natuur en zorg duurzaam verbinden.’
Inspiratie en uitwisseling
Onlangs organiseerde Van der Wilt met enkele anderen een inspiratiebijeenkomst voor huisartsen en praktijkondersteuners uit Dordrecht. Hier presenteerde hij onderstaand video-interview met Paul van der Velden, die in Tilburg-Reeshof een succesvolle wandelgroep leidt. ‘Zo’n vorm spreekt mij ook aan. Door deze structurele aanpak zie je: meer gezondheid, minder eenzaamheid, en ontlasting van huisartsen.’
Natuur op Recept is een krachtig voorbeeld van hoe natuur kan bijdragen aan gezondheid. IVN Zuid-Holland blijft zich samen met Nature for Health als domeintrekker Gezondheid van Collectief Natuurinclusief inzetten om deze verbinding te versterken.
Meer informatie?
- Meld je aan voor de interactieve sessie ‘3.4 Natuur op Recept: Natuur als bron van gezondheid’ tijdens de Natuurinclusief Manifestatie 2025 van 8 t/m 10 dec 2025
- Bekijk de toolkit Natuur voor Gezondheid! – Alles is gezondheid voor professionals in de eerstelijns gezondheidszorg en welzijns- en sportsectoren
- Houdt de Academy van Arts en leefstijl in de gaten voor scholingsmogelijkheden
- Huisarts Karel Bos over Natuur op Recept: “Wandelen is behandelen” — Collectief Natuurinclusief
- Wetenschappelijk onderbouwde praktijkadviezen voor huisartsen – Alles is gezondheid
- Handleiding natuur en gezondheid. De wetenschappelijke onderbouwing van de realtie tussen natuur en gezondheid. Door J. Maas en J.A. Postma (2025)
