Romeins platform in Grevenbicht

Panoramaplatform Elba

Op vrijdag 21 maart werd het Panoramaplatform Elba officieel geopend. Het platform is een initiatief van de Stichting Beegse Maasvallei. Het ligt aan het wandelpad Op het Schar in het natuurgebied Elba, dat de stichting parallel aan de Maas 3 jaar geleden aangelegd heeft. Het geeft een 360⁰C zicht. Over de Maas zie je Boyen,het buurtschap dat vroeger bij Grevenbicht hoorde. Bovendien is op het platform de Romeinse geschiedenis van de Beegse Maasvallei speels in beeld gebracht.

Naast het platform als vierde object zijn eerder de wandelpaden op Elba, het Natuurleerpad in Schipperskerk en de Vogelobservatie-minimuseum Den Deyler op het einde van de Slaperdijk gerealiseerd. De vogelobservatie en het platform zijn ontworpen door architect Koen Savelkoul van on-the-road-creatives.

Voor de officiële opening op vrijdag 21 maart werden diverse betrokken organisaties uitgenodigd waaronder het Rivierpark Maasvallei, Natuurmonumenten, de provincie Limburg, Leader Zuid Limburg, Sittard-Geleen en het Consortium Grensmaas. Niet in de laatste plaats was het Consortium Grensmaas onmisbaar om het platform te kunnen realiseren. De vergunning werd in augustus 2024 verstrekt en het was voor de stichting en het consortium aanpoten om het platform vóór 31 december 2024 af te hebben, een voorwaarde voor de Europese subsidie. Het Consortium Grensmaas heeft menskracht, deskundigheid en middelen ingezet om die termijn te halen, waarvoor dank.

Het platform is tussen zonsopgang en zonsondergang te bezoeken via het wandelpad over de Elba. Dat kan vanaf de fietsveerstoep op de dijk aan de rand van het dorp of vanaf het einde van de Heuvelsweg (de dijk oversteken en via het poortje het wandelpad in het natuurgebied Elba volgen; bij de haakse bocht van het pad vlak voor de Maas, ligt het platform, ca. 400 meter vanaf de dijk).

Romeinen in de Beegse Maasvallei

In een straal van 8 km vanaf het platform zijn diverse Romeinse vondsten gedaan. De stichting probeert dat Romeins verleden tot leven te wekken door een reis in beeld en geschrift van de (fictieve) Romeinse soldaat Fluvius. Fluvius maakt een tocht door de Beegse Maasvallei en doet daar een 10-tal plaatsen aan. Op 24 infoborden van 1 meter per stuk kunnen we Fluvius volgen op zijn tocht.

Fluvius haalt voedsel op bij de Romeinse villa’s voor de soldaten in Férèsne en hij bezoekt vrienden waarmee hij in Engeland tegen de Picten vocht. Hij vertrekt vanuit de wachtpost Férèsne in België, gaat naar de vicus (ambachtswijk) “Op de Kommel” en bezoekt de begraafplaats naast het Keizerskamp in Elen. Dan steekt hij 2 Maasgeulen over naar Nederland en bezoekt 3 Romeinse villa’s in Illikhoven, Obbicht en Born, Ulpius Verinus in Buchten (volgens de vermoedelijke sokkel van het Haantje van Buchten de veteraan van het Zesde Legioen van wie het haantje was), de herberg met waterput, de Jupitertempel en de grafheuvel in Grevenbicht.

Ter hoogte van het platform steekt hij de Maasgeulen over om terug te gaan naar Férèsne in België. Hij passeert een Jupiterbeeld dat op een viergodensteen staat en rijdt nog langs een castellum (beide objecten zijn aan Belgische zijde teruggevonden bij de grindwinning). De Belgische historicus Pieter Craenen heeft het verhaal van Fluvius op historische feiten gecheckt. Hij heeft ook een uitgebreid context-verhaal geschreven dat op de blog van de stichting is te vinden.  beegsemaasvallei.blogspot.com

De Beegse Maasvallei, een regionaal Romeins centrum

De talrijke Romeinse vondsten die in de Maasvallei aan beide zijden van de rivier gevonden zijn, duiden op een samenhang: een economische, religieuze en maatschappelijke eenheid aan beide zijden van de Maas. Aan Nederlandse zijde zijn bijvoorbeeld de resten gevonden van Romeinse villa’s in Obbicht, Papenhoven en Illikhoven, het haantje van Buchten en Jupiterbeelden. Aan Belgische zijde lag ergens Feresne en de vicus Op de Kommel. Op beide locaties verbleef een aanzienlijke hoeveelheid mensen mogen we veronderstellen, waarvoor voedsel verbouwd moest worden. Heiligdommen, muntvondsten en begraafplaatsen vinden we aan beide zijden van onze Maasvallei…

De Maas lag in de Romeinse tijd verder naar het westen en waaierde na Meeswijk/Berg aan de Maas breed uit. Het verval is vanaf daar dan ook minder groot en doorwaadbaarheid in grote delen van het jaar gemakkelijker. Dat, in combinatie met de vruchtbare landbouwgrond, heeft er waarschijnlijk toe geleid dat de twee noord-zuid heerbanen van Tongeren (Atuatuca Tungrorum) naar Nijmegen Noviomagus) en van Heerlen (Coriovallum) naar Xanten over Tudderen (Teudurum), in onze Maasvallei door middel van een oost-west weg met elkaar verbonden werden. Bij de aanleg van het rioolstelsel  in Grevenbicht in de vorige eeuw, zijn de funderingen gevonden van een Romeinse weg van oost naar west.

Over de Stichting Beegse Maasvallei

De Stichting Beegse Maasvallei is ontstaan in 2019 naar aanleiding van een expositie en workshop van 3 jonge architecten die binding hebben met Grevenbicht. De door hen georganiseerde workshop leverde ideeën op voor de herinrichting van het gebied van de rivierverruiming. De gemeente en het Consortium Grensmaas hebben dit burgerinitiatief ruimhartig ondersteund. Nadat Leader Zuid Limburg een Europees subsidie toekende, kon de schop de grond in.