Onderzoek Droogtecrisis: Hoe lossen we dat op?
Het is dit voorjaar droger dan ooit gemeten in Nederland. Op verschillende plekken in ons land is het besproeien van land verboden. Maar daarmee is het enorme watertekort niet op te lossen. De natuur zucht enorm onder de enorme droogte. De grote vraag is hoe we deze crisis gaan oplossen. Grondwaterexpert Perry de Louw van Deltares lanceerde enkele weken geleden een plan om het grondwater van de Veluwe in de toekomst structureel te kunnen aanvullen. Het idee van ‘De Nationale Watergieter’.
De droogte van 2018 en 2019 laat zien dat Nederland naast teveel water ook een ernstig tekort aan water kan hebben. Regen dat in de winter valt wordt te snel afgevoerd waardoor grondwaterstanden in de zomer verder dalen dan nodig is, ook in normale jaren. Vooral in de zandgebieden is het vasthouden van water moeilijk omdat het landschap erop is ingericht zo efficiënt mogelijk water af te voeren. Hierdoor vallen beken en sloten sneller droog, verdroogt de natuur en heeft ook de landbouw last van droogteschade.
Wateropslag
Waterschappen doen tegenwoordig erg hun best om water langer vast te houden door bijvoorbeeld het waterpeil hoog op te zetten. Dit is een goed begin. Maar er zijn ook andere rigoureuze oplossingen nodig waarbij het tijdig afvoeren als ook het opslaan van water, hand in hand gaan. Nederland is het deltagebied waar de Maas en Rijn uitmonden in de Noordzee. Via deze grote rivieren komt drie keer zoveel water het land binnen dan er valt aan neerslag . Het overgrote deel van dit zoete water stroomt regelrecht naar de zee. Het aftappen en tijdelijk opslaan van water in de ondergrond is een logische, effectieve maar nog nauwelijks toegepaste oplossing.
Het hoger gelegen oranje-gele gebied tussen Ede, Arnhem en Apeldoorn geeft de ligging van de Veluwe aan en heeft de vorm van een gieter (bron: Deltares)
Diepe grondwaterstanden bieden ruimte
De Veluwe is het grootste en hoogste zandgebied van Nederland en is hiervoor uiterst geschikt. Het idee van de Nationale Gieter is om een deel van het rivierwater in de ondergrond van de Veluwe op te slaan. Met 0,5% van de rivierafvoer kunnen we 300 miljard liter per jaar in de Veluwe opslaan. Dat is ongeveer 1/3 van wat we in Nederland onttrekken aan het grondwater voor ons drinkwater. Het water uit de IJssel en de Rijn moet omhoog gepompt worden waardoor het via infiltratievennen in de bodem van de Veluwe sijpelt. Op deze manier kan dit Nationale Gieter idee, naast onze Nationale Regenton (het IJsselmeer en Markermeer), een tweede belangrijke strategische zoetwatervoorraad worden.
Het concept van het Nationale Gieter Idee (bron: EenVandaag – 25 april 2020)
De grondwaterstand op de Veluwe staat diep, wel 15 tot 70 meter onder het maaiveld, waardoor er veel ruimte is om water op te slaan. En omdat er geen sloten zijn, blijft het ook lang in de ondergrond. Verkennende berekeningen met het Landelijk Hydrologisch Model laten zien dat na 1 jaar nog 95% van de aangevulde grondwatervoorraad aanwezig is, na 5 jaar nog 55% en na 10 jaar nog steeds 23%, als je dit grondwater niet zou onttrekken. De grondwatervoorraad neemt dus sterk toe voor de landbouw, drinkwater en industrie.
Bron: Deltares
