Voedselbosjes op school: een investering in kinderen en natuur

Lekker en leerzaam
Een voedselbosje is een klein bosje dat op en rondom schoolpleinen en bij BSO’s wordt geplant. Hier groeien zo’n 30 verschillende soorten planten waar je van kunt eten. ‘Door een voedselbosje op of rondom het schoolplein leren kinderen op een uitdagende en praktische manier hoe voedsel groeit,’ legt Thea Peters, projectleider bij IVN uit. ‘Zij leren dat het bosje goed is voor de natuur, voor het klimaat én voor henzelf. Ze ontdekken hoe verschillende planten smaken en welke delen je ervan kunt eten. Zo kun je vruchten plukken, maar ook eetbare bloemen en bladeren.’

Op langere termijn hebben voedselbosjes een positieve impact op kinderen. Zowel op educatief als gezondheidsvlak. Groen op het plein helpt onder andere de gezonde ontwikkeling van kinderen. Zowel op lichamelijk, sociaal, emotioneel en cognitief vlak. Bovendien draagt het bij aan kennis over en een band met de natuur. Wethouder Scheringa: ‘Ik ben blij met dit initiatief in Steenwijkerland en onderschrijf van harte het belang van vergroening in de speelomgeving van kinderen. Daar werken wij als gemeente graag aan mee’.

Bij het Dalton Kindcentrum de Markesteen in Zwolle, waar in 2022 een bosje werd aangeplant op het schoolplein, merken de docenten dat ook. ‘Het bosje wordt vooral onderhouden door kinderen uit groep 7, onder leiding van mijzelf en een aantal ouders,’ vertelt directrice Jorien Griffioen. ‘De kennis van de kinderen over planten en natuur is hierdoor flink gegroeid. De kinderen verwonderen zich over het groeien van voedsel en de smaken die ze kunnen oogsten. Ze zijn zeer gemotiveerd om van alles te proeven. Ook heeft het hun bewustzijn over duurzaamheid en voeding gestimuleerd.’

Het voedselbosje fungeert daarnaast voor sommige kinderen een fijne uitvalbasis om even tot rust te komen. Griffioen: ‘In het bosje mogen maar vier kinderen tegelijkertijd zijn en spelen mag er niet. Daarom zoeken kinderen die wat stiller zijn of behoefte hebben aan rust deze plek graag op. Ze kunnen hier even ontprikkelen.’

Ook directeur Brigitte Strikwerda – van Ittersum, directeur van de Willem van Oranjeschool in Apeldoorn is positief over het voedselbosje dat in 2023 bij haar school werd aangelegd. ‘We vinden het een mooie aanvulling op ons groene schoolplein. En wat heel leuk is dat de kinderen echt ‘aan’ gaan in het proeven en het ruiken. Ze ontdekken bovendien allerlei kleine beestjes, boven de bodem en in de bodem. Een mooie verrijking van ons onderwijs!’

Ecologische en maatschappelijke werking
Een voedselbosje draagt verder bij aan een gezonde biodiversiteit door een gevarieerd ecosysteem te creëren dat voedsel, beschutting en leefruimte biedt aan verschillende soorten dieren. Nectarrijke planten die hier van nature voorkomen trekken bestuivers zoals bijen en vlinders aan, terwijl bodembedekkers en takkenhopen insecten zoals lieveheersbeestjes en pissebedden huisvesten. Deze insecten zijn op hun beurt voedsel voor vogels, en struiken en bomen zijn nest- en schuilplaatsen. Kleine zoogdieren, amfibieën en bodemorganismen profiteren van beschutte plekken en een gezonde bodem vol organisch materiaal. Als het voedselbosje een waterbron heeft, trekt dit nog meer dieren zoals kikkers en vogels aan.

Peters: ‘Door een mix van plantensoorten en natuurlijke processen ontstaat een duurzaam mini-ecosysteem dat bijdraagt aan de biodiversiteit en leerlingen inzicht geeft in de samenhang binnen de natuur. Zo worden niet alleen de schoolomgeving, maar ook de omliggende gebieden ecologisch verrijkt.’

Mede financierder Wavin vindt dat ook belangrijk. ‘Onze focus ligt op het creëren van gezondere en duurzamere omgevingen voor iedereen,’ vertelt Herman van Tholen. ‘Het ondersteunen van voedselbosjes bij scholen past precies binnen die visie. Scholen maken er gebruik van, dieren en insecten vinden er eten en een leefplek en ook de buurt wordt opgevrolijkt met het groen. Door versteende pleinen te vergroenen, wordt water vastgehouden en is er meer koelte in de zomer.’