Excursieverslag Vogelwerkgroep IVN Zuid-West Veluwezoom

18 oktober 2025 – vogelexcursie Ketelmeer/Vossemeer

Zaterdag 18 oktober heeft de vogelwerkgroep met zeven deelnemers een vogelexcursie gehouden bij het Ketelmeer.
Naar verwachting waren er veel trekvogels en het was goed weer.

Om 9 uur ’s morgens arriveerden we op het trektelpunt bij de Ketelbrug, het was zwaar bewolkt en behoorlijk koud in de oostenwind.
Maar richting het oosten zagen we opklaringen en uiteindelijk hadden we heerlijk wolkenvrij zeer zonnig weer.

Meteen vlogen er al veel groepjes vogels over, we hoefden alleen maar in de lucht te kijken en de piepers, duiven en ganzen vlogen door het beeld.
Ook zagen we veel pimpelmezen en het viel ons op dat er velen naar het noorden vlogen.
Zoals altijd heb ik dan altijd veel respect voor de mensen die wekelijks, soms dagelijks op de vele trektelposten staan en al die vogels weten te herkennen.
Zij zijn geoefend in het herkennen van de uiteenlopende vlucht-roepjes, vlucht bewegingen, en silhouetten. Heel knap.
Nu weet ik wel dat er ook geluidsopnames worden gemaakt als hulpmiddel, die dan ook weer geanalyseerd worden met behulp van geavanceerde vogelgeluid software.
Zo worden de dwaalgasten er ook uitgehaald. Denk bijvoorbeeld aan een Siberische boompieper die in een grote groep graspiepers, boompiepers, enz. meevliegt.
Toch zijn er vogelaars die het op eigen gehoor herkennen, dat is waanzinnig….

Goed, wij stonden dapper in de koude wind een streeplijstje (soortenlijst) te maken, dus geen telling en maar hopen dat we wat herkenden.
Veel vogels vlogen zo hoog, dat we aan het geluid konden horen dat het leeuweriken (meest veld-), piepers (meest gras-), of vinken moesten zijn.
We konden het verenkleed niet goed onderscheiden en dat maakt het best moeilijk.
De ganzen zijn wat makkelijker want we kennen het gegak van de grauwe gans, het hogere geluid van de kolgans en het geblaf van de brandgans.
Of,… hoorde ik nou het wat zwaardere gegak van rietganzen…..?

Omdat we op de locatie van een officiële trektelpost waren, vroegen Frank en ik ons af waar die tellers dan stonden.
Achteraf hebben we uitgevonden dat deze post in het najaar altijd aan de noordkant van het Ketelmeer is.
Ik heb de telling van zaterdag hieronder geplakt, dit kun je vinden en volgen op Trektellen.nl

Er is in de loop van de dag dus heel wat overgekomen.
Wij zijn na een uurtje gaan wandelen, eerst onder de brug door om te kijken wat er op het IJsselmeer te zien was.
Het is makkelijker om vogels te waarnemen die ter plekke zijn. In dit geval zagen we futen, knobbelzwanen, meerkoeten, kuifeenden en grote zaagbekken.
En een biddende en jagende torenvalk. Er kwam ook nog een wolkje baardmannetjes over.
De eerste- en tweedejaars knobbelzwanen leven in grote groepen totdat ze geslachtsrijp zijn en een partner voor het leven hebben gevonden.
Ze ruien buiten de broedtijd op open water, zoals de Veluwerandmeren, het IJsselmeer en in de Delta. Niet-broeders zijn ook veel op weilanden te zien.
Het leuke van de grote zaagbek is dat deze eenden soort een wintergast is met in november tot en met januari een grote trefkans op de rivieren en meren in Nederland.
Maar juist bij de Ketelbrug zijn de laatste jaren enkele broedgevallen gemeld!

Vervolgens wandelden we het Kamperhoekbos in via het Pioniers pad.
De zon brak door en beschut door de bomen werd het heerlijk toeven.
De bomen en struiken hadden prachtige herfstkleuren en de meidoorns waren zwaar van de bessen.
Ja, en dat trekt weer vogels aan.
Er was veel vogeltrek over het bos, maar er streken ook veel vogels neer om te foerageren.
Koperwieken, kramsvogels, veel pimpelmezen, spreeuwen, zanglijsters, sijsjes…., nu ook goed te zien.
Frank hoorde en zag 3 barmsijsen en een eindje verderop bij een meertje (waar niet veel vogels in zwommen) was een vrouwtje blauwe kiekendief aan het jagen.
De blauwe kiekendief is tegenwoordig trekvogel en wintergast in Nederland, is nog maar één broedpaar.
Verder hoorden we de waterral, de grote bonte specht en heel veel zingende spreeuwen.

Na deze wandeling reden we naar een theehuis bij een boerderij, maar die hadden we van te voren moeten reserveren, onthouden voor een volgende keer.
Vervolgens reden we langs de Keteldijk naar het oosten, onderweg stopten we om uit te kijken over het gebied.
Wilma en ik hebben er een ijsvogel gezien, een niet zo blauwe flits met tegenlicht, maar toch.
Ik hoopte op slechtvalk, zeearend, of zelfs een grijze wouw. Maar dat geluk hadden we niet.
De slechtvalk en de zeearend zijn standvogels in dit gebied, ze broeden in het mensenluwe gebied in de delta van de IJssel.
De grijze wouw is een trekvogel die twee weken geleden dit gebied passeerde.
Daarna vonden we in het Vossemeer een ondiep gedeelte waar heel veel steltlopers waren, zoals wulpen, goudplevieren, kieviten, enz..
Het is prachtig om grote wolken kieviten en goudplevieren te zien vliegen, een keer zagen we er ook een flinke roofvogel in de buurt (slechtvalk?).
De lucht was prachtig gekleurd en steeds zagen we weer een lange streep vogels, massa’s, genieten was het, een mooie afsluiting van de excursie.
Rond half vier ’s middags reden we weer terug naar huis.

Marleen heeft alle vogelsoorten opgeschreven en kwam tot de volgende lijst.

Wilt u ook weer eens met ons gaan wandelen?
De volgende excursie is gepland op zaterdag 8 november, dan wandelen in de Jufferswaard en op de Noordberg bij Renkum.
De duur van de wandeling is afhankelijk van het weer en de waarnemingen, maximaal 4 uur.
We starten om 9 uur ’s morgens vanaf de parkeerplaats bij de papierfabriek van Renkum.
Parkeerplaats Renkumse Veer, Veerweg, 6871 AV Renkum

Graag aanmelden vóór vrijdag 7 november per email: els.frank@planet.nl

Houd er rekening mee dat de Jufferswaard nogal modderig kan zijn.

Met vriendelijke groeten van

Els Roode
Vogelwerkgroep IVN Zuidwest Veluwezoom