2021 04 Koeman komt terug in Nederland, Henk Breij
Hoewel Barcelona dit seizoen matig presteert, gaat deze column niet over het ontslag van Ronald Koeman als trainer van de Catalaanse club. De terugkeer slaat op een klein geel vogeltje, dat na een half jaar weer terug is in Nederland na een overwintering in Afrika. De gele kwikstaart, daar gaat dit verhaal over, is een vogel van akkers en weilanden en heeft daarom vele bijnamen, die slaan op de biotoop waarin deze mooie vogel broedt. Koemannetje, paardenwachter en akkermannetje zijn zo maar wat troetelnamen, die je in elk vogelboek terug kunt vinden. Meestal keren ze begin april terug en vrolijken de nog kale akkers en weilanden op met hun opvallend gele verenpak. Met zijn grijze kop en zijn wippende staart, waaraan de vogel zijn Nederlandse naam te danken heeft, is het een makkelijk herkenbare soort. Overigens zou je de vogel kunnen verwarren met de grote gele kwikstaart, die ook een geel gekleurd lijf en een wippende lange staart heeft. De grote gele kwikstaart leeft echter in een heel ander biotoop, namelijk langs stromende beken en ook wel langs slootkanten. Meestal is het biotoop waarin je de vogel ziet doorslaggevend, anders kun je altijd nog op het zwarte stropje van de laatste vertrouwen.
Op Amstelveens grondgebied kun je de grote gele kwikstaart aantreffen bij de waterzuiveringsinstallatie in de Middelpolder, terwijl de Bovenkerkerpolder de beste plek is voor de gele kwikstaart. Overigens zijn er nogal wat ondersoorten van de gele kwikstaart te onderscheiden, sommige taxonomen pleiten er zelfs voor om van aparte soorten spreken. De Engelse variant heeft een gele kop en de Spaanse en Italiaanse varianten hebben ook weer een iets andere koptekening, het lijkt wel een opsomming van gemuteerde Coronavirussen.
Om het verhaal van de kwikstaarten volledig te maken moet ook de witte kwikstaart nog even genoemd worden, deze soort is vanaf de tweede helft van maart weer in ons land te bewonderen, al is hij met zijn overwegend zwart-witte tekening minder in het oog springend dan zijn gele naamgenoten.
De gele kwikstaart laat de laatste jaren de graslanden steeds meer links liggen en wordt voornamelijk nog aangetroffen op akkerland. Dat heeft natuurlijk te maken met de verwoestijning van het gemiddelde Nederlandse weiland, waar steeds minder te halen is voor insectenetende vogels. De term ‘grasfalt’ is van toepassing op weilanden waar alleen nog maar oog is voor een optimale productie van eiwitrijk gras en waar voor de meeste vogelsoorten niets meer te halen is. De Bovenkerkerpolder is hierop gelukkig een uitzondering. Mede door de inspanning van boeren in combinatie met natuurbeschermers is de polder de laatste jaren een waar toevluchtsoord geworden voor veel bedreigde vogelsoorten, waaronder de gele kwikstaart.
Henk Breij
Natuurgids IVN Amstelveen
Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.
